هر روزه مفاهیم جدیدی در اقتصاد به وجود می‌آید که با کمک آنها می‌توان تغییرات بزرگی را جامعه ایجاد کرد. اقتصاد دانش بنیان یکی از همین موارد است که بر به‌کارگیری دانش برای تولید محصولات و خدمات تاکید دارد. در این حالت اکثر محصولات جدید و بدیع به دلیل استفاده از اقتصاد دانش بنیان به وجود می‌آیند.
اقتصاد دانش بنیان نوعی اقتصاد است که در آن دانش، فناوری و نوآوری به عنوان عوامل اصلی رشد اقتصادی شناخته می‌شوند. در این نوع از اقتصاد دولت، صنایع و دانشگاه‌ها با همکاری یکدیگر تجارب خود را به اشتراک می‌گذارند. در این حالت بهبود روند توسعه اقتصادی از طریق ایجاد نوآوری‌های جدید به صورت ویژه ایجاد می‌شود.
به عبارت دیگر در این نوع از اقتصاد تمرکز بر فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای پیشرفت فناوری و نوآوری است. اقتصاد دانش بنیان یک رویکرد نوین در اقتصاد است که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته به سمت ایجاد ارزش و افزایش تولیدی حرکت می‌کند.
در اینجا به محور‌های اصلی اقتصاد دانش بنیان اشاره می‌کنیم:
فناوری و تکنولوژی
ارتباطات
آموزش و پژوهش
سرمایه انسانی
فرهنگ سازمانی
مهمترین محور‌های اصلی اقتصاد دانش بنیان تکنولوژی و دانش است. افرادی که در این مدل اقتصادی فعالیت می‌کنند سواد کامپیوتری بالایی دارند و در یک حوزه مرتبط با تکنولوژی متخصص هستند. در ابتدا به نظر می‌رسید در این اقتصاد مدرن، اهمیت مدرک دانشگاهی بسیار بالا باشد. اما به مرور زمان افرادی که تنها مدرک دانشگاهی دارند و هیچ تخصص کاربردی برای بازار یاد نگرفته‌اند، به تدریج حذف خواهند شد. در سال‌های اخیر دریافت مدرک ساده‌تر شده و این تخصص است که اهمیت دارد.
مولفه‌های اقتصاد دانش بنیان
شناخت درست و آگاهانه مولفه‌های اقتصاد دانش بنیان این فرصت را فراهم می‌کند تا درک بهتری از این مفهوم داشته باشیم. تجربه، این موضوع را ثابت کرده است که این سبک از اقتصاد می‌تواند تاثیرات مثبت بسیاری بر اقتصاد جامعه داشته باشد. از همین رو در ادامه به توضیح این مولفه‌ها می‌پردازیم.
به طور کلی اقتصاد دانش بنیان شامل سه مولفه است:
تولید دانش
گسترش و توسعه دانش
استفاده و به‌کارگیری دانش
در این رویکرد تمرکز بر تولید دانش و اطلاعات است. با تولید دانش جدید و نوآوری افراد و شرکت‌ها قادر به ایجاد محصولات و خدماتی هستند که بهبود عملکرد اقتصادی را به همراه دارند. در اقتصاد دانش بنیان تمرکز بر گسترش دانش است. با اینکه تولید دانش مهم است، اما تسریع فرآیند گسترش دانش و اطلاعات جدید از طریق شبکه‌های ارتباطی و تکنولوژی ارتباطی، این افزایش پایدار رشد و توسعه اقتصادی را تضمین می‌کند.
همچنین در این روش تمرکز بر ایجاد محصولات و خدماتی است که با استفاده از دانش، بهبود عملکرد اقتصادی را فراهم می‌آورند. هدف استفاده از دانش به حداکثر رساندن توانایی جامعه در خلق ارزش اقتصادی است. از طرفی اقتصاد دانش بنیان نیز موجب بهبود شرایط زندگی و رفاه مردم یک جامعه می‌شود. به عنوان مثال می‌توان با تولید پزشکی دانش بنیان بیماری‌های قابل انتقال را کنترل کرده و سطح بهداشت جامعه را بهبود بخشید.
اقتصاد دانش بنیان در ایران شاید بیشتر از تمام کشور‌های جهان اهمیت داشته باشد. زیرا این مدل اقتصادی بخشی از وابستگی درآمدی کشور به نفت را از بین می‌برد و می‌تواند منابع جدیدی برای خلق ارزش ایجاد کند.
آیین نامه حمایت از تولید دانش بنیان در اقتصاد تصویب شده است تا به کسب و کار‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند خدمات متنوعی ارائه دهد و رشد آنها را تسهیل کند. این گروه از کسب و کار‌ها می‌توانند از تسهیلات مالی استفاده کنند، معاف از مالیات خواهند بود و از حمایت‌های نهاد‌های مربوطه برخوردار می‌شوند.
اجرای درست اقتصاد دانش بنیان یکی از بهترین راه‌ها برای رشد خدمات و محصولات جدید در بین مردم است. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان مشغول به فعالیت هستند که هر کدام از آنها شرایط خاص خود دارند. دولت نیز برنامه‌های مختلفی را برای اجرای اقتصاد دانش بنیان اجرا می‌کند که در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
منبع: آنا
