بحران اعتماد در بازار خودرو / مشتریان به کجا شکایت کنند؟

چالش خودروهای مونتاژی روزبه‌روز جدی‌تر می‌شود و در تازه‌ترین رویداد مشتریانی که این خودروها را می‌خرند با مشکل عدم‌تحویل در موعد مقرر مواجه شده‌اند. پیش از این مشتریان از افزایش قیمت خودرو شکایت داشتند و حتی سال گذشته برخی مشتریان بیش از ۶بار مقابل وزارت صنعت، شورای رقابت، سازمان تعزیرات و حتی دیوان عدالت اداری تجمع اعتراضی برگزار کردند. امسال اما ماجرا دامنه‌دارتر شده و به غیراز موضوع افزایش قیمت، تحویل نشدن خودروها در موعد مقرر هم به چالش‌های قبلی اضافه شده و منجر به افزایش اعتراض مردم شده است.

مشکل اصلی خریداران به غیراز افزایش چندباره قیمت، تحویل نشدن خودروهای خریداری‌شده در موعد اعلام‌شده از سوی شرکت‌های خودروسازی‌ است. پیش از این یکی از مونتاژکاران از ابتدای سال ۳ بار قیمت‌های خود را افزایش داده بود و حالا از اردیبهشت‌ماه تحویل خودرو را به حداقل رسانده است تا خودروهایی که پول آنها را قبلا گرفته با قیمت‌های جدید بفروشد. اما بحث اصلی این است که مشکل اصلی در شرایط فعلی عمل نکردن به وعده‌هایی است که از سوی خودروسازان داده می‌شود.

مشکل یک خریدار

پدرام نادری یکی از مشتریانی که با چالش تحویل خودرو مواجه شده می‌گوید: ۱۰خرداد امسال با پرداخت یک میلیاردو ۱۰۲میلیون تومان یک خودروی آریزو ۵اسپرت ثبت‌نام کردم و در همان زمان شرکت اعلام کرد خودروی موردنظر ظرف ۴۵روز یعنی ۲۳مرداد تحویل خواهد شد.

او افزود: بعد از یک‌ماه قیمت خودرو به یک میلیارد و ۲۹۱میلیون تومان افزایش یافت در نتیجه مجبور شدم مابه‌التفاوت قیمت را به‌حساب شرکت واریز کنم.

او ادامه داد: با گذشت ۳‌ماه از زمان ثبت‌نام و با وجود افزایش قیمت، خودرو تحویل نشد به همین دلیل ضمن مراجعه به شرکت اعلام کردم که از خرید خودرو منصرف شده‌ام اما شرکت اعلام کرد پلاک خودرو صادر شده است و امکان انصراف وجود ندارد.

نادری اعلام کرد: با وجود اعتراض‌های من، شرکت حاضر به پذیرش انصراف نشد و نهایتا در شهریورماه اعلام کرد که خودروی موردنظر تا یک ‌ماه دیگر تحویل می‌شود.

او ادامه داد: از آن تاریخ ۳ ‌ماه سپری شده و نه فقط خودرو تحویل نشده بلکه هر هفته زمان تحویل خودرو به تعویق می‌افتد و در آخرین تماسی که با نمایندگی داشته‌ام به من اعلام شد که این احتمال وجود دارد که حتی در آذرماه نیز موفق به دریافت خودرو نشوم.

مهدی سلطانی یک خریدار دیگر که او هم ۵‌ماه از زمان ثبت سفارشش می‌گذرد و هنوز موفق به دریافت خودروی خود نشده است می‌گوید: چندماه پس از ثبت‌نام خودرو به‌دلیل بیماری مادرم مجبور شدم به شرکت مراجعه کنم تا از دریافت خودرو انصراف دهم و مبلغ واریزی را صرف هزینه‌های جراحی و درمان مادرم کنم اما با وجود تأخیر فراوانی که در تحویل خودرو به‌وجود آمده بود پیگیری من نتیجه‌ای نداشت و شرکت حاضر به پذیرش انصراف من نشد. این در حالی است که شرکت نه فقط در تحویل خودرو تعویق دارد بلکه مشکلات مشتریان را نیز نادیده می‌گیرد.

او اضافه می‌کند: شرکت به من اعلام کرد فقط می‌تواند مبلغ خودرو را در ۳ قسط ۶ماهه به من پرداخت کند درحالی‌که من مبلغ را نقدا پرداخت کرده بودم.

او افزود: مدیر یکی از نمایندگی‌های فروش شرکت مدیران‌خودرو به من اعلام کرد دلیل تعویق در تحویل خودروها کاهش قیمت خودرو در بازار است. استدلال آنها این بود که اگر حجم عرضه خودروها در بازار افزایش یابد قیمت با کاهش بیشتری مواجه می‌شود و شرکت متحمل ضرر و زیان می‌شود.

مشکل کجاست؟

مشکل از آنجا آغاز شد که قیمت خودروهای مونتاژی به‌دلیل ورود محصولات خارجی در قالب طرح واردات خودرو با کاهش مواجه شد و همین موضوع عامل اصلی تأخیر در تحویل به مشتریان است. گویا مونتاژکاران از طریق مدیریت عرضه در تلاشند تا مانع از کاهش بیشتر قیمت‌ها شوند. البته برخی از مشتریان نیز به‌دلیل کاهش قیمت خودروهای مونتاژی در بازار دیگر تمایلی به خرید ندارند چرا که می‌توانند همان خودرو را در بازار با قیمت‌های پایین‌تری خریداری کنند.

طبق این اطلاعات، ۳ شرکت مدیران‌خودرو، بهمن‌موتور و کرمان‌موتور بیشترین تأخیر را در تحویل خودرو به مشتریان دارند و مشخص نیست این شرایط تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد.

کدام خودروها در بازار آزاد ارزان‌ترند؟

آنطور که آمارها نشان می‌دهد قیمت برخی خودروهای مونتاژی ظرف چند ‌ماه گذشته به‌دلیل کاهش تقاضا با افت مواجه شده و خریداران دست از خرید این محصولات کشیده‌اند. به‌طور مثال در حال حاضر قیمت خودروهایی مانند ایکس ۳۳کراس، ایکس ۵۵پرو، تیگو ۸پرو هیبریدی، جک جی ۴، جک جی ۷ایی، کی‌ام‌سی تی ۸، ون اینرودز، بستیون تی ۷۷و هونگچی E-QM۵در بازار ارزان‌تر از قیمت کارخانه است.

نکته قابل‌توجه این است که قیمت برخی از محصولات در بازار حتی تا ۳۵۰میلیون تومان ارزان‌تر از قیمت کارخانه است.

برخی از این خودروها در زمره خودروهای پرفروش این خودروسازان هستند و احتمالا مونتاژکاران تحت‌تأثیر همین موضوع در تلاشند بازار را مدیریت کنند تا مانع از نزول بیشتر قیمت‌ها شوند.

همچنین براساس آنچه در لایحه بودجه پیش‌بینی شده دولت ارز اختصاص‌یافته به واردات خودرو را از یک میلیارد یورو در سال ۱۴۰۳ به ۲ میلیارد یورو برای سال ۱۴۰۴ افزایش داده و صادرکنندگان اجازه دارند تا سقف ۲ میلیارد یورو از محل ارز حاصل از صادرات، خودرو وارد کنند. نکته قابل توجه دیگر آنکه طبق لایحه، منابع ارزی خارج از بانک مرکزی هم می‌تواند در واردات خودرو مورداستفاده قرار بگیرد.

با این میزان تخصیص ارز برآورد می‌شود میزان واردات خودرو در سال آینده افزایش یابد و این موضوع اثر مضاعفی بر قیمت خودروهای مونتاژی در داخل داشته باشد. خودروهایی که تا قبل از آغاز دور تازه تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷از حداقل اقبال عمومی برخوردار بودند اماتحریم‌ها و محدودیت‌های داخلی آنها را پرطرفدار کرد.

شاکیان می‌توانند به سازمان حمایت شکایت کنند

افرادی که از شرکت‌های خودروسازی‌ مونتاژی شکایت دارند می‌توانند شکایت خود را از طریق سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ثبت کنند.

مدیرکل روابط‌عمومی و تشکل‌های مردم‌نهاد سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان درباره خلف‌وعده شرکت‌های خودروسازی‌ گفت: هر خودروسازی‌ که خارج از قراردادش عمل می‌کند و مشتریان از آن شرکت شکایت دارند می‌توانند از طریق سامانه ۱۲۴یا از طریق سازمان‌های صمت استان‌ها شکایت خود را ثبت کنند و سازمان حمایت این موضوع را رسیدگی خواهد کرد.

حسین‌زاده‌قشمی با تأکید بر اینکه سازمان حمایت پرونده این شاکیان را رسیدگی خواهد کرد توضیح داد: پس از ثبت شکایت این افراد در سامانه سیمبا پرونده ثبت‌شده از سوی سازمان حمایت به سازمان تعزیرات ارجاع داده خواهد شد تا به موضوع رسیدگی شود.