آینده نفت ایران با ترامپ چه میشود؟

وقتی دونالد ترامپ به عنوان رییس‌جمهوری جدید ایالات‌متحده انتخاب شد، مهم‌ترین پرسشی که در افکار عمومی ایرانیان نقش بست، آینده اقتصاد ایران با روی کار آمدن ترامپ بود.

به گزارش «شایانیوز» به نقل از اعتماد؛ همگان به یاد دارند که ترامپ چگونه با خروج از برجام، مانع سرمایه‌گذاری خارجی در ایران شد و مهم‌ترین قراردادهای پسابرجام ازجمله خرید هواپیماهای جدید و توسعه میادین نفت و گاز را با بن‌بست مواجه کرد.

از این منظر، روی کار آمدن دوباره ترامپ می‌تواند برای اقتصاد ایران به‌ طور عام و صنعت نفت ایران به‌ طور خاص دشواری‌های تازه‌ای به همراه داشته باشد. اجازه بدهید آینده نفت ایران با ترامپ را  از دو منظر ببینیم: 

الف) سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران عملا با خروج امریکا از برجام متوقف شد و نه قرارداد توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی با شرکت توتال اجرایی شد و نه تفاهمنامه‌های متعددی که با شرکت‌های بین‌المللی برای توسعه میادین نفت و گاز ایران امضا شده بود به قرارداد رسید. با تغییر دولت امریکا و روی کار آمدن جو بایدن هم تغییری در این وضعیت ایجاد نشد، چراکه ریسک سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران همچنان بالا بود. تا زمانی که تحریم‌ها لغو نشود، چشم‌انداز روشنی برای جذب سرمایه خارجی در صنعت نفت نخواهیم داشت و با روی کار آمدن ترامپ، این چشم‌انداز تیره‌تر هم شده است. 

نکته مهم اینکه حتی شرکت‌های اصلی روسی و چینی هم تمایلی به سرمایه‌گذاری و توسعه میدان در ایران ندارند و در سه سال اخیر هم با وجود امضای تفاهمنامه‌های چندین میلیارد دلاری با ایران، قدم عملی برنداشته‌اند. 

هر چند در همین مدت، توسعه در صنعت نفت متوقف نشد و به عنوان مثال در اواخر سال گذشته میدان نفتی سپهر و جفیر به عنوان یکی از پیچیده‌ترین میادین نفتی ایران با سرمایه و دانش ایرانی توسط رییس‌جمهور وقت افتتاح شد یا شاهد تداوم عملیات اجرایی فاز 11 پارس جنوبی بدون سکوهای فشارافزا بودیم، اما بدون تردید برای سرعت گرفتن توسعه در صنعت نفت و گاز ایران، نیازمند جذب سرمایه و تکنولوژی خارجی هستیم و روی کار آمدن ترامپ، چالشی اساسی در این مسیر خواهد بود.

ب) صادرات نفت ایران در دوران ترامپ به ‌شدت کاهش یافت، چراکه او عملا راه‌های صادرات نفت ایران را مسدود کرد. از اواخر دولت روحانی که مصادف با روی کار آمدن جو بایدن بود، صادرات نفت ایران تسهیل شد و این روند تا دولت مرحوم رییسی هم ادامه یافت.

هرچند افزایش صادرات نفت ایران در زمان بایدن، به عنوان موفقیتی برای دولت رییسی مطرح شد اما واقعیت آن است که دموکرات‌ها به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی، ازجمله کنترل قیمت نفت در بازار به‌ویژه در یک سال پایانی دولت بایدن، تمایلی به ایجاد محدودیت در صادرات نفت ایران نداشتند، ضمن اینکه صادرات نفت ایران با تخفیف و عمدتا به یک مقصد خاص انجام می‌شد و اغلب با تهاتر همراه بود، نه دریافت ارز.

بنابراین دموکرات‌ها حساسیتی روی صادرات نفت ایران نداشتند، اما ترامپ که در سخنرانی‌های انتخاباتی خود هم بارها سختگیری خودش در قبال صادرات نفت ایران را با سهلگیری دموکرات‌ها مقایسه کرده، قطعا مسیری مشابه دوران قبلی ریاست‌جمهوری خود انتخاب خواهد کرد. البته با افزایش تجربه ایران در دور زدن تحریم‌های نفتی، کار ترامپ به‌ اندازه دوره قبلی ریاست‌جمهوری خود ساده نیست، اما کاهش صادرات نفت ایران در ماه‌های آینده محتمل خواهد  بود. 

نتیجه: هم مسیر لغو تحریم و جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای صنعت نفت ایران دشوارتر خواهد شد و هم صادرات نفت ایران موانع بیشتری پیش روی خود خواهد دید که حاصلش، کاهش درآمدهای دولت پزشکیان است. اما آیا چشم‌انداز روشنی هم برای صنعت نفت ایران در دوران ترامپ می‌توان داشت؟

باتوجه به ماهیت غیرقابل پیش‌بینی ترامپ و اصول فکری غیرایدئولوژیک او که مبتنی بر سود مادی است، قطعا راه برای توافق با دولت او و تغییر شرایط می‌تواند باز شود؛ هر چند این نگرش در ایران نیز با موانعی مواجه خواهد بود که رفع آن نیازمند عزمی بالاتر از دولت است.