وزیر ارشاد: تلاش کنیم کسانی را که قهر کرده‌اند، بازگردانیم؛ البته در حل مشکلات برخی هنرمندان دنبال سر و صدا کردن نباشیم / اگر گام‌های مثبتی برداریم، می‌توانیم اعتمادهای از دست رفته را به‌زودی بازگردانیم

تسنیم: نخستین جلسه شورای سیاستگذاری چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

 سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نخستین جلسه شورای سیاستگذاری چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر گفت: متاسفانه‌ فاصله عمیقی میان جامعه سینمایی و بخش تصمیم‌گیر پدید آمده که کاهش بی اعتمادی را سخت می‌کند ولی گام‌هایی برداشته شده که می‌تواند امیدوارکننده باشد. مسیری که طی می‌کنیم باید به گونه‌ای باشد که وقتی روز ۲۲ بهمن مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود، با نگاه به پشت سر حس کنیم از راه رفته شرمنده نیستیم.

وی افزود: در مسیر پیش‌رو باید گام‌هایی برداشته شود و تلاش کنیم کسانی را که قهر کرده‌اند، بازگردانیم و البته در حل مشکلات برخی هنرمندان دنبال سر و صدا کردن نباشیم. بخش اعظم اهالی سینما نسبت به سینمای ایران تعصب دارند، به همین دلیل برداشت من این است که اگر گام‌های مثبتی برداریم، می‌توانیم اعتمادهای از دست رفته را به‌زودی بازگردانیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه مسیر پیش‌رو باید با همگرایی هرچه بیشتر طی شود، بیان کرد: در ارتباط با اصل سینما، جشنواره و راجع‌ به برخی مسائل باید بیشتر گفتگو کرد. البته ممکن است در جشنواره امسال نتوانیم همه خواسته‌ها را محقق کنیم اما باید چشم انداز مشخص شود و مسیر را براساس آن جلو ببریم.

صالحی با اشاره به نگاه‌های مختلف در برگزاری جشنواره فیلم فجر گفت: یک نگاه به جشنواره‌ فجر و سایر جشنواره‌ها نگاه مناسکی است. مناسک کارکردهایی دارد از جمله همکاری و همبستگی جمعی، بالا بردن تاب‌آوری اجتماعی و … . بنابراین نگاه، جشنواره فیلم فجر می‌تواند همبستگی سینماگران را افزایش دهد. البته با توجه به ادوار برگزاری جشنواره فیلم فجر، نگاه دومی هم به این رویداد شکل گرفته که همان نگاه جشنواره‌های گلخانه‌ای است که از طریق آن، یک یا چند قالب و گونه تقویت می‌شود که در برخی دوره‌های جشنواره فجر چنین رویکردی را شاهد بودیم.

پنج وجه اساسی جشنواره‌ فجر

وزیر فرهنگ با تاکید بر اینکه همه اجزای جشنواره‌ای مانند جشنواره فیلم فجر باید به پنج وجه وفادار باشند، گفت: وجه اقتصاد سینما، وجه اندیشه و هنر سینما، وجه فناورانه سینما، وجه بین‌الملل سینما و سینما به عنوان امری انسانی؛ اگر این پنجگانه را بپذیریم باید بررسی کنیم جشنواره‌ها چه کمکی به این پنج ضلع می‌کنند.

وی با تاکید بر اینکه مسیر برگزاری جشنواره فیلم فجر باید به گونه‌ای تعریف شود که جشنواره امسال متفاوت از گذشته باشد، گفت: بخشی از این هدف باید به صورت نمادین پیگیری شود تا هنرمندان تغییر را لمس کنند. در بخش دیگر نیز باید در اندک زمان باقی مانده بررسی کنیم که چگونه می‌توان تماشاگر فرهیخته قهر کرده را که سابقه دیرینی با جشنواره دارد، به آن بازگرداند. همچنین بدانیم که جشنواره‌های فجر در صورت برگزاری مناسب، می‌توانند امید و نشاط اجتماعی ایجاد کنند و اکنون کشور و مردم به این نشاط نیاز دارند. بنابراین شورای سیاست‌گذاری باید ایده‌هایی بدهد که جشنواره در این مسیر قرار گیرد.

نباید از روایت بین‌المللی دور ماند

وزیر فرهنگ همچنین درباره جدا شدن مجدد بخش ملی و بین‌الملل جشنواره فیلم فجر بیان کرد: اگرچه تصمیم گرفته شده که جشنواره ملی فیلم فجر از جشنواره بین‌المللی جدا شود اما باید بررسی کنیم چگونه می‌توان در قالب جشنواره ملی فجر هم، سینمای ایران را در منظر بین‌الملل قرار دهیم. باید بدانیم تا وقتی آثار را در ارتباط با فضای بیرونی قرار ندهیم، در داخل هم به خوبی دیده نمی‌شوند. دنیا به قدری کوچک شده است که اگر کاری را صرفا در فضای داخلی انجام دهیم و پژواک بیرونی پیدا نکند، در داخل هم جایگاه خود را نخواهد یافت. در واقع باید این تفکیک را اینگونه تفسیر کنیم که اگرچه کار تخصصی بین‌المللی در قالب جشنواره بین‌الملل فجر در سال آینده انجام خواهد شد اما جشنواره فجر در بهمن‌ماه‌ هم، نباید از روایت بین‌المللی دور بماند و برای این امر نیز باید چاره‌اندیشی کرد.

صالحی همچنین در بخشی از سخنانش از منوچهر شاهسواری و اعضای شورای سیاست‌گذاری جشنواره فجر برای پذیرش مسئولیت تشکر کرد و گفت: آقای شاهسواری فردی هستند که پشتیبانی صنفی را دارد و شخصیت ایشان بر همگان واضح است. همچنین ترکیب شورای سیاست‌گذاری نیز معنای خاص خودش را دارد. همه این‌ها در کنار بحث تفکیک بخش ملی از بین‌الملل در جشنواره فجر که همگی در یک ماه گذشته رخ داده است، برای کسانی که سینمای ایران را در این سال‌ها زیست کرده‌اند، معنایِ خود را دارد.

در این دیدار، رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی کشور نیز تاکید کرد: جشنواره جهانی فیلم فجر جزو چهارده جشنواره برتر اتحادیه بین‌المللی فیاپ قرار داشت. باید بدانیم که تلاش‌های فراوانی به ویژه از طرف رژیم صهیونیستی در تمام این سال‌ها صورت گرفته است که جایگاه ایران را به واسطه جشنواره‌های خود تصاحب کند. البته باعث خشنودی است که جشنواره بین‌المللی فیلم فجر همچنان در میان چهارده جشنواره برتر قرار دارد. در جریان مکاتباتی که داشتیم، طرف مقابل نیز به دلیل برگزاری بخش بین‌الملل جشنواره فجر در زمان مقرر ابراز خوشحالی کرد.

نیازمند درک واقعی تغییر هستیم

منوچهر شاهسواری دبیر چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر نیز در این جلسه گفت: نیازمند درک واقعی تغییر هستیم و اگر به آن تن ندهیم بدون آنکه در آن نقشی داشته باشیم به ما تحمیل می‌شود. باید توجه داشته باشیم حوزه فرهنگ، حوزه انفعال نیست بلکه حوزه رفتار فاعلانه است؛ نمی‌شود از وفاق حرف زد و رویکرد ملی نداشت. رویکرد ملی معنای پیچیده‌ای ندارد بلکه همه ما درک می‌کنیم که از عدم وجود رویکرد ملی لطمات جبران ناپذیری دیده‌ایم.

وی تصریح کرد: همه تلاشم این است که فارغ از فیلم‌هایی که در جشنواره امسال شرکت می‌کنند، جشنواره فیلم فجر به رویدادی ملی تبدیل شود. فقط از این راه است که شاید بشود دلخوری‌های قبلی را کاهش داد. آرزو می‌کنم به واسطه جشنواره فیلم فجر چشمانمان برای یکدیگر تَر شود.

در ادامه این جلسه، اعضای شورای سیاست‌گذاری نیز نظرات خود را درباره برگزاری جشنواره فیلم فجر بیان کردند.

سیدمحمد بهشتی در سخنانی درباره مسیر جشنواره فجر بیان کرد: اگر قرار باشد در دولت فعلی الفتی ایجاد و شعار دولت چهاردهم محقق شود، باید توجه کرد آنچه در این مسیر جنبه نمادین دارد و دولت می‌تواند به واسطه آن چهره جدیدی از خود به‌ نمایش بگذارد، نوع عملکردش در عرصه فرهنگ و هنر به ویژه سینماست.

محمدمهدی حیدریان نیز بیان کرد: در سال‌های قبل به سینما جفای زیادی شده که شاید دلیل عمده چنین رخدادی عدم شناخت از آن بوده است، سینما از روز اول پس از انقلاب تلاش کرد تا چهره جدیدی از ایران به نمایش بگذارد. ایران صاحب تمدن و فرهنگ است و ابزار روایتِ مسلطِ این قرن هم سینما و تصویر بوده‌ و هست. سینما با استمداد از همه و بلکه با احیای سایر حوزه‌ها فعالیت می‌کرده، چراکه برای درخشیدن لازم داشت تا موسیقی و تئاتر زنده شود و به ادبیات کمک کند. بنابراین همه این هنرها باید حالشان خوب باشد تا سینما بدرخشد.

وی تاکید کرد: اگر آقای پزشکیان نظرشان تاکید بر دیپلماسی عمومی است، باید به سینما توجه کرد و سینمای ایران نشان داده که می‌تواند این مسئولیت را بپذیرد.

دو جریان کاملاً متفاوت در سینما

فرهاد توحیدی در این دیدار گفت: سال‌هاست با دو جریان کاملاً متفاوت در سینما مواجه هستیم؛ جشنواره‌های رسمی فیلم‌های رسمی ما را کمتر دعوت می‌کنند و در خارج از مجاری فیلمسازی رسمی، تمایل دارند نمایندگان سینمای ایران را جست‌وجو کنند. در این میان، برخی نیز کوشش می‌کند به این وضعیت دامن بزنند و مانع از حضور نمایندگان رسمی سینمای ایران شوند و این موضوع خودش را در تولیدات سینمایی جلوه‌گر کرده است.

علیرضا شجاع نوری درباره وضعیت فعلی سینمای ایران بیان کرد: بازسازی شان و شخصیت تماشاچی ایرانی باید در دستورکار قرار گیرد؛ متأسفانه در طول این سال‌ها تعریف تماشاچی ایرانی را خیلی عوض کردند و باید این جایگاه را به آن‌ها بازگردانیم. یکی از راه‌های چنین کاری، این است که به او نشان دهیم نمی‌خواهیم با شوخی‌های مستهجن او را به زور بخندانیم. البته چنین کاری زمان‌بر است.

جشنواره فجر در اکوسیستم سینما کارکردی نداشته

محمدمهدی عسگرپور نیز در این دیدار بیان کرد: یک نگاه این است که جشنواره فیلم فجر جزو ملزومات حاکمیت است و نگاه دیگر این است که خانه سینما متولی برگزاری جشنواره شود. متاسفانه جشنواره فجر در اکوسیستم سینما کارکردی نداشته و یا حتی در سال‌های اخیر تخریبی بوده است تا آنجا که گاهی اوقات دعواها بر سر جایزه دادن بود و یا اینکه مسائل سیاسی در جایزه دادن به هنرمندان تاثیرگذار بوده است.

علیرضا تابش نیز با اشاره به قهر بخشی از مخاطبان با سینما گفت: در طول چهار دهه گذشته، هر گروهی در برگزاری جشنواره‌ها رویکرد خاص خود را داشته است. ضمن آنکه سینمای ما در سالیان اخیر به سمت تک ژانری شدن پیش رفت و حتی در آثار استراتژیک نیز شاهد تولیدات بسیار ضعیفی بوده‌ایم که به همین دلیل نتوانسته مخاطب زیادی را جلب کند. این موارد موضوعات مهمی است که باید به آن دقت بیشتری کرد.