(عکس) سفر به ایران قدیم؛ این خانه تاریخی را مارکوف و لرزاده ساختند

اودلاجان در دوره قاجار محله اعیان‌نشین تهران بود و بسیاری از رجال بانفوذ قاجاری خانه‌های باشکوه و مجللی در این محله ساختند. امین لشکر، وزیر گمرک‌خانه و رئیس خالصجات دوره ناصری که یکی از بانفوذترین رجال قاجار بود و مناصب مهم لشکری و کشوری داشت، عمارت باشکوهش را در ضلع شرقی میدان توپخانه قدیم بنا

امین لشکر مرد مورد اعتماد دربار ناصری بود و در برخی سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا او را همراهی می کرد اما اواخر دوره ناصری به اتهام سوء‌استفاده از مقام و موقعیتش عزل شد و دوران عزلت را در عمارتش گذراند.

داریوش شهبازی، تهران پژوه، درباره ماجراهای خانه تاریخی امین لشکر می گوید: «این خانه یکی از مجلل ترین عمارت های محله در دوره قاجار به حساب می آمد.

امین لشکر بعد از ورشکستگی و عزل شدن از مقام و منصب های مهمی که یدک می کشید این خانه را در ازای پرداخت بدهی به ناصرالدین شاه بخشید. طبق ادعایی که در کتاب «روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه» مطرح شده، ناصرالدین شاه این خانه را به ۱۵ هزار تومان به امین‌الدوله فروخته است.»

عمارت تاریخی امین لشکر را میرزا مهدی خان شقاقی، نخستین مهندس معمار ایران که خودش بچه سنگلج بود طراحی کرد. میرزا مهدی خان شقاقی جزو هیات محصلانی بود که با دستور ناصرالدین شاه به فرانسه اعزام شد و بعد از پایان تحصیلات متوسطه و اخذ گواهینامه مهندسی معماری از دانشکده معماری پاریس به تهران برگشت و خانه امین لشکر را طراحی کرد.

شهبازی در باره سیر تکاملی این خانه تاریخی در دوره ناصری می گوید: «خانه امین لشکر در ابتدا راهی به میدان توپخانه نداشت اما امین لشکر مبلفی به ناصرالدین شاه پرداخت کرده تا اجازه بدهد یک ایوانی مشرف به میدان توپخانه بسازد.

مهندس شقاقی ایوان این خانه را با گچبری و تجملات بسیار تزئین کرد و یک در هم رو به میدان توپخانه باز شد تا به شمایل زیباتری پیدا کند. خانه امین لشکر گچکاری و آئینه کاری و کاشیکاری های چشم نوازی دارد اما عمده شهرتش را مدیون استحکامی است که به واسطه پایه ریزی صحیح و اصولی پیدا کرد و جزء مستحکم‌ترین خانه های تاریخی تهران به حساب می آید.»

خانه امین لشکر با گذشت زمان و در دوره پهلوی اول تکامل پیدا کرد و گروهی از مشهورترین معماران ایرانی و اروپایی مسئولیت تزئینات داخلی آن را بر عهده داشتند.

شهبازی در این باره می گوید: «بخش هایی از خانه امین لشکر توسط مارکوف، معمار مشهور روسی و بخش های دیگری توسط آرچیبالد اسکات، معمار انگلیسی ساخته شده و استاد لرزاده هم طراحی آجرکاری و سردرهای خانه را در دوره پهلوی اول بر عهده داشته است. نکته دیگر این است که بخش هایی از این خانه معماری رومی دارد و بخش های دیگری به سبک معماری ایرانی و مثل مسجد سپهسالار با کاشیکاری معرق و مقرنس کاری و کاسه سازی تزئین شده و چند بادگیر هم برای این خانه طراحی شده بود که احتمالا به همراه بخش های دیگر این خانه تاریخی تخریب شده است.»

منبع: همشهری