چرا بیانیه اتحادیه اروپا و اعراب خلیج فارس درباره جزایر سه گانه ایرانی خطرناک‌تر است؟

اولین اجلاس سران اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در بروکسل برگزار شد و محمد بن سلمان ولیعهد سعودی نیز برای اولین بار به سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا و رهبران شش عضو شورای همکاری خلیج فارس پیوست که نشان از تعمیق روابط شورا و اتحادیه اروپا ارزیابی می‌شود. در پایان این نشست و در بیانیه مشترک ادعا‌هایی علیه جزایر سه گانه ایرانی (تنب بزرگ، تنب کوچک و بوموسی) مطرح شد.

 در بیانیه مشترک نشست پایانی کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج‎ فارس و اتحادیه اروپا ادعا شده است: ما از ایران می‌خواهیم به اشغال جزایر سه گانه امارات متحده عربی، تنب بزرگ، تنب کوچک و بوموسی که نقض حاکمیت امارات متحده عربی و اصول منشور سازمان ملل متحد است، پایان دهد.

 از سوی دیگر، سیدعباس عراقچی در شبکه ایکس نوشت: دوران سیاست خبیثانه «تفرقه بینداز و حکومت کن» اروپایی‌ها در منطقه ما مدت‌های مدیدی است که به سر رسیده است. بخش ایران در بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج‌فارس پیام‌های زیادی در خود دارد. از نظر ما روشن است که مسیر همکاریِ با احترام که از سوی ما در ملاقات‌های مختلف از جمله در نیویورک به آن‎ها پیشنهاد شد، اکنون با تمایل اروپا برای «تقابل» پاسخ داده شده است از طریق تحریم پرواز‌های مسافری و ایراد اتهام عبث «اشغالگری» به ایران!

وزیر امور خارجه افزود: جزایر سه‌گانه همیشه متعلق به ایران بوده‌اند و تا ابد نیز چنین خواهد بود. امارات متحده عربی از ابتدای طرح موضوع جزایر، سعی در بین المللی کردن این موضوع و جلب حمایت قدرت‌های درون و برون منطقه‌ای داشته است. این شیخ نشین توانسته با توجه به شرایط ایران در منطقه و نظام بین الملل، قدرت‎هایی، چون آمریکا، چین و روسیه و در حال حاضر اتحادیه اروپا را نیز با خود همراه کند.

البته در این زمینه امارات حمایت اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس را نیز داشته است. اما نکته قابل توجه در این میان ماهیت بیانیه‌هاست که موضوع را حساس‌تر و خطرناک‌تر برای ایران می‌سازد. برای نمونه در بیانیه مشترک با چین، پکن از موضع امارات درباره به رسمیت شناختن موضوع جزایر به عنوان یک مسئله و اختلاف میان ایران و امارات حمایت کرده بود. حتی پس از احضار سفیر چین، سخنگوی وزارت خارجه چین بار دیگر ادعای خود را تکرار و اعلام کرد موضع چین در این خصوص ثابت است. به نوشته تابناک، در این بیانیه گفته شده دولت چین از تلاش‌های امارات برای حل مسالمت آمیز مسئله جزایر سه گانه حمایت می‌کند.

در کنار چین، روسیه نیز پیش از این در بیانیه مشترک با کشور‌های عربی نه تنها از مواضع ادعایی امارات حمایت کرده بود، بلکه راهکار‌های مورد حمایت امارات از جمله «ارجاع به دادگاه بین المللی» را مورد تصدیق قرار داده بود. بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس از حیث ماهیت خطرناک‌تر از بیانیه‌های مشترک چین و روسیه است. البته بیانیه‌های چین و روسیه از این حیث خطرناک هستند که علاوه بر تشکیک در حاکمیت ایران بر این جزایر، از دیوان بین المللی دادگستری برای حل و فصل این دعوا نام برده اند.

 اهمیت این موضوع از آن جهت است که اگر روزی امارات پرونده این جزایر را به شورای امنیت ارجاع دهد، این شورا می‌تواند آن را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهد. موضوعی که با وتوی چین و روسیه نیز به نظر نمی‌رسد مواجه باشد. پروفسور نادر انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا می‌گوید: «شورای امنیت سازمان ملل می‎تواند در هر موضوع که از نظر این شورا امنیت جهانی را تهدید می‎کند مداخله کرده و قطعنامه صادر کند. اگر روزی موضوع ادعا‌های امارات در شورای امنیت سازمان ملل مطرح شود، به احتمال زیاد آمریکا، انگلستان و فرانسه از امارات پشتیبانی خواهند کرد.

 اگر امارات بتواند روسیه و چین را حداقل به رای دادن ممتنع وادار کند، پرونده‌ای در این زمینه در شورای امنیت گشایش خواهد یافت و از دیوان بین المللی دادگستری تقاضا خواهد شد که به ادعا‌های امارات رسیدگی حقوقی بکند. البته ایران مجبور نیست که رای احتمالی در مورد ادعای امارات در دیوان بین المللی دادگستری را به رسمیت بشناسد.» وی معتقد است: ولی اگر روزی برسد که شورای امنیت و دیوان بین المللی دادگستری بخواهند این موضوع را بررسی کنند، ایران با شکست سنگینی در دیپلماسی خود مواجه خواهد بود.

لذا، کوتاه آمدن در این چالشی که امارات مدت‌ها در مقابل ایران قرار داده است جایز نیست. بسنده کردن به احضار سفیر به وزارت خارجه و ابلاغ یادداشت اعتراض به وی دردی را دوا نخواهد کرد. به گفته انتصار تنها راه عملی برای نقش بر آب کردن اقدامات امارات اعمال حاکمیت کامل بر جزایر سه گانه از سوی ایران است. به گفته وی «آن‎چه مهم است این است که ایران باید مالکیت خود بر جزایر خلیج فارس را در میدان تقویت کند و طرف مقابل را در یک عمل انجام شده قرار دهد. ایران باید آن سه جزایر را آباد کند. به شهروندان ایرانی باید امتیازاتی داد که آن‎ها ساکن این جزایر شوند.

زیرساخت‌های اقتصادی این جزایر باید از نو ساخته شوند. یعنی ایران باید حضور دائمی خود (حضور سیاسی، اقتصادی و نظامی) را در این جزایر به حدی برساند که این جزایر به جزءلاینفک ایران تبدیل شوند و در عمل مانند جزایری مانند کیش و قشم شوند. اگر ایران این کار را نکند، به بازنده بازی حقوقی امارات تبدیل می‎شود و یا مجبور می‎شود در زمین بازی امارات تا مدت‌ها گیر بیفتد.» نکته خطرناک بیانیه مشترک شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا درباره جزایر سه گانه ایرانی این است که آن را «اشغال شده» توسط ایران می‌داند و حق حاکمیت امارات متحده عربی بر آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد و حاکمیت ایران بر آن‌ها را نقض منشور سازمان ملل می‌داند.

این بیانیه حتی موضوع جزایر را مورد منازعه هم نمی‌داند (مانند بیانیه چین و روسیه) و راهکار هم ارائه نداده است. در واقع بیانیه اروپا و شورای همکاری با ادعای اشغال جزایر از سوی ایران و نقض منشور سازمان ملل، راهکار حل آن را بر اساس منشور سازمان ملل مشخص کرده است!.

منبع: خراسان