همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: دانستن علائم سکته مغزی اولین گام در پیشگیری از سکته است. سکته مغزی که گاهی اوقات حمله مغزی نیز نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در ناحیه‌ای از مغز قطع شود. در نتیجه سلول‌های مغزی که از اکسیژن و گلوکز برای زنده ماندن محروم هستند، می‌میرند. اگر سکته مغزی زود تشخیص داده نشود، می‌تواند به آسیب دائمی مغز یا مرگ منجر شود.
آمار سکته مغزی در ایران خیلی نگران کننده است. به گفته ، محمدرضا عزیزی متخصص مغز و اعصاب و مدیرکل آموزش سازمان نظام پزشکی روزانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر در کشور دچار سکته مغزی می‌شوند. بنابراین، خیلی مهم است که در زمینه بیماری‌های مغز و اعصاب، اطلاع رسانی شود. به گزارش وب ام دی، سکته مغزی همچنین پنجمین علت مرگ و میر در آمریکاست. همچنین یکی از دلایل اصلی ناتوانی جسمانی است. در این مطلب به انواع سکته مغزی و دلایل آن و راه‌های پیشگیری می‌پردازیم.
سکته مغزی ایسکمیک شبیه حمله قلبی است، با این تفاوت که در رگ‌های خونی مغز رخ می دهد. لخته‌ها می‌توانند در رگ‌های خونی مغز، در رگ‌های خونی منتهی به مغز یا حتی در رگ‌های خونی در سایر نقاط بدن ایجاد شوند و سپس به مغز بروند. این لخته‌ها جریان خون به سلول‌های مغز را مسدود می کنند. سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می دهد که پلاک بیش از حد (رسوبات چربی و کلسترول) رگ های خونی مغز را مسدود کند. فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی ریتم غیرطبیعی ضربان قلب است که به دلیل بروز مشکل در سیستم الکتریکی قلب ایجاد می شود که باعث ایجاد لخته در قلب می شود. این لخته ها می‌توانند شل شده و به مغز بروند. به ندرت، سکته مغزی ایسکمیک به دلیل یک اختلال لخته شدن رخ می‌دهد که افراد یا با آن متولد شده یا به آن مبتلا می‌شوند. تقریبا ۹۰ درصد از سکته های مغزی ایسکمیک هستند.
سکته‌های هموراژیک زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی در مغز پاره شود. نتیجه این است که خون به بافت مغز نفوذ می‌کند و به سلول های مغز آسیب می‌رساند. شایع‌ترین علل سکته مغزی هموراژیک فشار خون بالا و آنوریسم مغزی است. آنوریسم به ضعف یا نازکی در دیواره رگ خونی گفته می‌شود.. تومور مغزی یا سرطانی که از قسمت دیگری از بدن شروع می شود و به مغز سرایت می‌کند یکی دیگر از دلایل سکته‌های هموراژیک است.
علائم سکته مغزی
افتادگی صورت: افتادگی یا بی‌حسی یک طرف صورت که منجر به لبخند ناهموار یا کج در فرد می‌شود.
ضعف بازو: احساس ضعف یا بی‌حسی در یک دست، به خصوص وقتی که فرد قصد دارد هر دو دست خود را بالا بیاورد، یکی از بازوها به سمت پایین حرکت می‌کند.
دشواری در گفتار: گفتار فرد نامفهوم است و قادر به صحبت کردن نیست و درک آن برای اطرافیان سخت است.
مهمترین علل سکته مغزی
می‌توانید با درمان برخی بیماری‌ها و عوارضی که احتمال سکته را افزایش می‌دهند از سکته مغزی پیشگیری کنید. با این حال سایر مواردی که شما را در معرض خطر قرار می دهند قابل تغییر نیستند:
فشار خون بالا: این بزرگترین علت سکته مغزی است. اگر فشار خون شما به طور معمول 80 / 130 یا بالاتر باشد، پزشک در مورد درمان با شما صحبت خواهد کرد.
تنباکو: سیگار کشیدن احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد. نیکوتین فشار خون را بالا می‌برد. دود سیگار باعث تجمع چربی در شریان اصلی گردن می‌شود. همچنین خون را غلیظ می‌کند و احتمال لخته شدن آن را افزایش می‌دهد. حتی دود دست دوم نیز می تواند بر شما تأثیر بگذارد.
بیماری قلبی: این وضعیت شامل نقص دریچه‌های قلب و همچنین فیبریلاسیون دهلیزی یا ضربان قلب نامنظم است که باعث یک چهارم سکته های مغزی در افراد بسیار مسن می‌شود.
دیابت: افرادی که این بیماری را دارند اغلب فشار خون بالا دارند و بیشتر در معرض اضافه وزن هستند. هر دو احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهند. دیابت به رگ‌های خونی شما آسیب می‌زند که احتمال سکته مغزی را بیشتر می‌کند. اگر زمانی که سطح قند خونتان بالاست سکته کنید، مغز شما بیشتر آسیب می‌بیند.
وزن و ورزش: اگر اضافه وزن دارید، احتمال سکته مغزی شما افزایش می‌یابد. می‌توانید با تمرین ورزشی روزانه خطر سکته مغزی را کاهش دهید. ۳۰ دقیقه پیاده روی سریع داشته باشید یا ورزش های تقویت کننده عضلات مانند فشار دادن و کار با وزنه را انجام دهید.
داروها: برخی از داروها می توانند احتمال سکته مغزی را افزایش دهند. به عنوان مثال، داروهای رقیق کننده خون، که پزشکان برای جلوگیری از لخته شدن خون پیشنهاد می‌کنند، گاهی اوقات می‌توانند احتمال سکته مغزی را از طریق خونریزی افزایش دهند. مطالعات، هورمون درمانی را که برای علائم یائسگی مانند گرگرفتگی استفاده می‌شود، با خطر بالاتر سکته مرتبط دانسته‌اند. و استروژن با دوز پایین در قرص‌های ضد بارداری نیز ممکن است احتمال خطر سکته را افزایش دهد.
سن: هر کسی در هر سنی ممکن است سکته کند، حتی نوزادان در رحم. به طور کلی، با افزایش سن، شانس شما افزایش می یابد. بعد از ۵۵ سالگی هر دهه دو برابر می شوند.
چطور از سکته مغزی پیشگیری کنیم؟
بسیاری از سکته‌ها با تغییر سبک زندگی و پیگیری عادات سالمی مانند موارد زیر قابل پیشگیری هستند:
- انجام ورزش‌های هوازی با شدت متوسط تا زیاد مانند پیاده روی و دوچرخه سواری
- خوردن یک رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوه ها، غلات کامل، لبنیات کم چرب و ماهی و کم چربی اشباع، چربی ترانس، قند و نمک
- نگه داشتن وزن در محدوده سالم
- سیگار نکشیدن و از دود دست دوم خودداری کردن
- ترک الکل
- مراجعه به پزشک برای معاینات منظم و بررسی فشار خون
- کنترل عوامل خطر سکته مغزی مانند کلسترول بالا، دیابت، آفیب و فشار خون بالا با تغییر سبک زندگی یا دارو
- خواب شبانه ۷ تا ۹ ساعت.
- کاهش استرس با تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا
سکته مغزی چگونه درمان می‌شود؟
درمان سکته مغزی با داروهایی انجام می‌گیرد که لخته‌های خون را می‌شکنند و از تشکیل لخته های جدید جلوگیری می کنند. یک داروی اورژانسی به نام فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) لخته‌هایی را که جریان خون به مغز را مسدود می کنند، حل می‌کند. شما باید ظرف ۳ ساعت پس از شروع علائم سکته، این دارو را دریافت کنید تا عمل کند. داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت از چسبیدن سلول های خونی و پلاکت‌ها به یکدیگر و تشکیل لخته جلوگیری می کنند. پزشک شما می‌تواند این داروها را برای کمک به کاهش خطر سکته مغزی تجویز کند.
بیشتر بخوانید:
