شهاب‌سنگ غول‌پیکری که کف دریا را شکافت و آب اقیانوس‌‌ را به جوش آورد

دانشمندان دریافته‌اند شهاب‌سنگ عظیمی که اولین بار در سال ۲۰۱۴ کشف شد، باعث ایجاد سونامی‌ بسیار بزرگی شده که بزرگ‌تر از هر سونامی شناخته‌ شده دیگری در تاریخ بشر بوده و آب اقیانوس‌ها را به جوش آورده است.

این سنگ فضایی که ۲۰۰ برابر بزرگ‌تر از شهاب‌سنگی بود که دایناسورها را منقرض کرد، سه میلیارد سال پیش با زمین برخورد کرد، یعنی زمانی که سیاره ما در دوران اولیه خود بود.

دانشمندان با چکش‌های سنگین به محل برخورد این شهاب‌سنگ با زمین در آفریقای جنوبی رفتند تا با تراشیدن تکه‌های سنگ دریابند که این برخورد چگونه رخ داده است.

این تیم شواهدی یافت که نشان می‌داد برخورد شهاب‌سنگ‌های عظیم تنها ویرانی به همراه نداشته، بلکه به رشد حیات ابتدایی کمک کرده است.

پروفسور نادیا درابون از دانشگاه هاروارد، مولف اصلی این پژوهش جدید، می‌گوید: «ما می‌دانیم که پس از شکل‌گیری اولیه زمین، همچنان بقایای زیادی در فضا معلق بود که به زمین برخورد می‌کرد.»

«اما اکنون دریافته‌ایم که حیات روی زمین در پی این برخوردهای عظیم، بسیار مقاوم شده و در واقع رشد کرده و شکوفا شده است.»

شهاب‌سنگ اس-۲ بسیار بزرگ‌تر از شهاب‌سنگی بود که ما آشنایی بیشتری با آن داریم. قطر شهاب‌سنگی که ۶۶ میلیون سال پیش باعث انقراض دایناسورها شد، حدود ۱۰ کیلومتر بود، تقریبا به ارتفاع کوه اورست.

اما شهاب‌سنگ اس-۲ بین ۴۰ تا ۶۰ کیلومتر قطر داشت و جرم آن ۵۰ تا ۲۰۰ برابر بود.

این برخورد زمانی رخ داد که زمین هنوز در سال‌های ابتدایی شکل‌گیری خود بود و بسیار متفاوت به نظر می‌رسید. در آن زمان زمین دنیایی پر از آب بود و تنها چند قاره کوچک از سطح دریا بیرون آمده بودند. حیات در آن بسیار ابتدایی بود: میکروارگانیسم‌هایی که تنها از یک سلول تشکیل شده بودند.

محل برخورد در کمربند گرینستون باربرتون شرقی، یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های زمین است که آثار برخورد شهاب‌سنگ در آن باقی مانده است.

پروفسور درابون به همراه همکارانش سه بار به این منطقه سفر کرده است. آنها ابتدا تا حد ممکن با خودرو به کوه‌های دورافتاده نزدیک شدند و سپس با کوله‌پشتی بقیه مسیر را پیاده طی کردند.

نگهبانان مسلح با مسلسل آنها را همراهی می‌کردند تا از خطر حیوانات وحشی مانند فیل و کرگدن، یا حتی شکارچیان غیرقانونی در پارک ملی در امان باشند.

آنها به دنبال ریزکُره‌ها بودند، یا تکه‌های کوچکی از سنگ که از برخورد باقی مانده بود. با استفاده از چکش‌های سنگین، صدها کیلوگرم سنگ جمع‌آوری کردند و آنها را برای تحلیل به آزمایشگاه بردند.

پروفسور درابون بهترین نمونه‌ها را در چمدان خود حمل می‌کرد.

او می‌گوید: «معمولا در فرودگاه ماموران امنیتی جلو من را می‌گیرند، اما یک سخنرانی طولانی در مورد جذابیت این علم برایشان می‌کنم و بعد آن‌ قدر خسته می‌شوند که اجازه عبور می‌دهند.»

تیم پژوهشگران برخورد شدید و سهمگین شهاب‌سنگ اس-۲ به زمین و اتفاقات بعد از آن را بازسازی کرده است. این شهاب‌سنگ در محل برخورد، دهانه‌ای به قطر ۵۰۰ کیلومتر ایجاد کرد و سنگ‌هایی را با سرعتی شگفت‌آور به اطراف پرتاب کرد تا ابری را تشکیل دهند که به دور زمین می‌چرخید.

پروفسور درابون می‌گوید: «ابری را تصور کنید که به جای قطرات آب، قطرات سنگ مذاب از آن ببارد.»

سونامی عظیمی در سراسر جهان رخ می‌داد که کف دریا را تکه‌تکه می‌کرد و سواحل را زیر آب می‌برد.

پروفسور درابون می‌گوید سونامی اقیانوس هند در سال ۲۰۰۴ در مقایسه با آن بسیار کوچک به نظر می‌رسد.

تمام آن انرژی، مقدار عظیمی گرما تولید می‌کرد که باعث جوش آمدن اقیانوس‌ها می‌شد و تا ده‌ها متر از آب را تبخیر می‌کرد. همچنین دمای هوا تا ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یافت.

آسمان‌ سیاه و پر از غبار و ذرات می‌شد. بدون نور خورشید که از میان تاریکی نفوذ کند، حیات ساده در خشکی یا در آب‌های کم‌عمق که به فتوسنتز وابسته بود، نابود می‌شد.

تیم زمین‌شناسان سنگ‌هایی را آزمایش کردند که شواهدی از تکه‌تکه شدن کف دریا را نشان می‌داد

این تاثیرات شبیه یافته‌های زمین‌شناسان در مورد دیگر برخوردهای بزرگ شهاب‌سنگ‌ها است و اتفاقی بود که گمان می‌فت درباره اس-۲ نیز رخ داده باشد.

اما آنچه که پروفسور درابون و تیم او در ادامه تحقیقات خود یافتند، شگفت‌آور بود. شواهد مربوط به سنگ‌ها نشان می‌داد که این آشفتگی‌های شدید، مواد مغذی مانند فسفر و آهن را از اعماق به سطح آورده و به ارگانیسم‌های ساده غذا رسانده است.

او می‌گوید: «حیات نه تنها مقاوم بود، بلکه در واقع خیلی سریع بازگشت و شکوفا شد.»

او توضیح می‌دهد: «این شبیه وقتی است که صبح دندان‌هایتان را مسواک می‌زنید. ۹۹/۹ درصد از باکتری‌ها را می‌کشد، اما تا شب همه آنها دوباره برمی‌گردند.»

یافته‌های جدید نشان می‌دهد که برخوردهای بزرگ شهاب‌سنگ‌ها مانند کود عظیمی عمل می‌کرده که عناصر ضروری برای حیات مانند فسفر را در سراسر جهان پخش می‌کرده‌ است.

این سونامی‌ که سیاره را درنوردید، همزمان آب غنی از آهن را از اعماق به سطح آورد و به میکروب‌های اولیه انرژی اضافی داد.

پروفسور درابون می‌گوید این یافته‌ها دیدگاه دانشمندان را مبنی بر این که حیات اولیه در واقع از برخوردهای پی‌درپی سنگ‌ها به زمین در سال‌های ابتدایی آن سود برده است،‌ تقویت و تایید می‌کند.

او توضیح می‌دهد: «به نظر می‌رسد که حیات پس از این برخوردها با شرایط بسیار مطلوبی مواجه شد که به آن اجازه شکوفایی داد.»

این یافته‌ها در «مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده» منتشر شده است.

منبع: بی بی سی