نوشیدن چای و دمنوش بعد از غذا خوب است؟

چای سیاه یک نوشیدنی محبوب در تمام دنیا و به‌ویژه در بین ایرانی‌هاست؛ که به طور روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. سرانه مصرف این نوشیدنی در کشور ما سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون کیلوگرم ذکر شده است؛ که به طور تقریبی حدود ۱.۵ کیلوگرم در سال برای هر نفر است. از همین رو ما جزو پنج کشور اول مصرف‌کننده چای در جهان هستیم.

از آنجا که بسیاری از افراد بلافاصله بعد از صرف غذا تمایل به نوشیدن چای دارند، این نگرانی همواره مطرح است که آیا مصرف چای بعد از غذا ممکن است تأثیری در جذب آهن غذا داشته باشد؟

مطالعات انجام‌شده، صحت این ادعا را تأیید می‌کند. دو ترکیب طبیعی موجود در چای که گفته می‌شود جذب آهن را مهار می‌کنند شامل تانن‌ها و اگزالات‌ها هستند. این ترکیبات می‌توانند به آهن غیر هِم (موجود در غذاهای گیاهی مانند لوبیا، نخود، سبزیجات و آجیل) متصل شوند و توانایی بدن برای جذب آنها را مهار کنند.

اگرچه تانن‌ها ممکن است توانایی بدن برای جذب آهن از غذاها را مختل کنند، اما این ترکیبات دارای برخی خواص آنتی اکسیدانی هم هستند که به جلوگیری از بیماری قلبی و سرطان کمک می‌کنند.

پژوهش‌ها از چندین دهه پیش نشان می‌دهد که مصرف چای سیاه و قهوه، موجب کاهش جذب آهن از وعده‌های غذایی می‌شود؛ به طوری که یک فنجان چای، جذب آهن را تا ۴۹ درصد و دو فنجان چای جذب آهن را تا ۶۶ درصد در افراد سالم پایین می‌آورد.

مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، نشان داد مصرف چای همراه با غذا جذب آهن غیرهم را کاهش می‌دهد.

این مطالعه هم‌چنین اضافه کرد که مصرف چای یک ساعت بعد از غذا، بهتر است؛ چرا که تأثیر چندانی در روند جذب آهن ندارد و آن را مختل نمی‌کند.

کاهش جذب آهن در اثر مصرف چای سیاه

اگرچه مقدار تانن موجود در چای سیاه بسته به تنوع، شرایط رشد و روش فرآوری متفاوت است، اما چای سیاه یکی از منابع اصلی تانن در رژیم غذایی انسان به شمار می‌رود. انواع دیگر چای، از جمله چای سبز، چای سفید و چای اولانگ، از همان گیاه چای سیاه به نام کاملیا سیننسیس تهیه می‌شوند و آنها نیز حاوی انواع مختلفی از تانن هستند. چای‌های تخمیرشده مانند چای پوئر و اولانگ معمولاً حاوی تانن بیشتری نسبت به چای سفید هستند.

کاهش جذب آهن در اثر مصرف دمنوش‌های گیاهی

چای‌های گیاهی یا دمنوش‌ها نیز می‌توانند حاوی تانن باشند. اگرچه اطلاعات بیشتری در مورد تأثیر چای سیاه بر جذب آهن وجود دارد، اما برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف دمنوش‌ها نیز بلافاصله بعد از صرف وعده غذایی ممکن است جذب آهن را مهار کند؛ به ویژه دمنوش‌هایی که حاوی تانن بالاتری هستند. گیاهان و ادویه‌هایی که گفته می‌شود حاوی تانن هستند عبارتند از:

گل ختمی، بابونه، دارچین، میخک، گوارانا، گزنه، نعناع فلفلی، تمشک قرمز، گل رز، مریم گلی، نارون، آویشن و زردچوبه.