اهمیت فناوری در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش

باشگاه خبرنگاران جوان؛ پریزاد اقبالی – دنیایی که هم اکنون ما در آن زندگی می‌کنیم یک دنیای دیجیتال، علمی و آمیخته با تکنولوژی است. در کنترل و مقابله با امور روزمره، چه از نظر حرفه‌ای و چه شخصی، تمام ابعاد زندگی ما تحت تأثیر فناوری و اجزای آن قرار گرفته است. همین تاثیر نیز در زمینه آموزش مشاهده می‌شود و قطعاً فناوری به آسان شدن یادگیری و کامل‌تر شدن آن کمک می‌کند.

مطالعات نشان داده‌ اند انگیزه کلی دانش آموزان و مشارکت در یادگیری با اجرای فناوری آموزشی افزایش می‌یابد. فناوری، دانش آموزان را از نظر رفتاری (تلاش و زمان بیشتر صرف مشارکت در فعالیت‌های یادگیری)،  شناختی (سرمایه گذاری ذهنی برای درک محتوا) و احساسی (تأثیر مثبت بر نگرش‌ها و علایق نسبت به یادگیری) درگیر می‌کند.

‌در قانون برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی به‌ منظور برخورداری نوآموزان (کودکان زیر ۷ ­سال) و دانش ­آموزان از فرصت‌های تعلیم و تربیت با‌کیفیت و تأمین و بسط عدالت تربیتی و تعلیم ارزش‌های اسلامی و انقلاب اسلامی، وزارت آموزش و پرورش مکلف است با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط تا پایان سال اول برنامه، نسبت به موارد زیر اقدام کند:

رشته‌های آموزش‌ فنی، حرفه‌ای و مهارتی و کارودانش در دوره متوسطه دوم مبتنی بر آمایش و آینده­ پژوهی و توسعه زیرساخت‌های کمّی و کیفی هنرستان‌ها را بر اساس بسته‌های حمایتی مصوب دولت با مشارکت سازمان‌ها، مؤسسات و نهاد‌های عمومی غیر دولتی، شهرک‌های صنعتی، صاحبان صنایع و مشاغل اتحادیه‌های حرفه‌ای اصناف و بنگاه‌های اقتصادی برای راه‌اندازی هنرستان‌ها در جوار کارخانه، شهرک‌های صنعتی و پارک‌های علم و فناوری و هنرستان­ های وابسته به دستگاه‌ها بازطراحی کرده و توسعه دهد.

سیدمصطفی آذرکیش، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به برنامه هفتم گفت: در برنامه هفتم ماده ۸۹ بند ۳ برای ایجاد رشته‌های جدید متناسب با آینده پژوهی و ایجاد زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت افزاری به این موضوع اشاره شده است که هم از ظرفیت بخش خصوصی مانند صنایع، و پارک‌های علم و فناوری و هم از دستگاه‌های اجرایی متولی مهارت استفاده شود. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در قسمتی از راهکار عملیاتی ۵ به تنوع بخشی در محیط‌های یادگیری، مراکز علمی و پژوهشی و در بخش دیگر به ایجاد فرصت‌های تربیتی متنوع مبتنی بر ارتباط سازمان یافته بین مراکز علمی و پژوهشی در نظام تعلیم و تربیت با تقویت محیط مدرسه اشاره کرده است.  

واکنش وزارت آموزش و پرورش به تحولات حوزه فناوری در دنیا

او افزود: واکنش به موقع وزارت آموزش و پرورش به تغییرات و تحولات فناوری در دنیا ناظر بر تکالیفی است که در اسناد بالا دستی وجود دارد. در ماده یک سیاست‌های کلی ابلاغی و در قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای و مهارتی به ارتقای توان کارآفرینی هم در سیاست‌های کلی ابلاغی برای اشتغال نظام جامع و هم به حوزه علمیه و فناورانه و تغییرات متناسب با آن توجه ویژه‌ای شده است. شاخص‌های دوره دانش آموزی بر اساس سند تحول و جدول برنامه درسی است. ایجاد شبکه‌های یادگیری در حوزه کارآفرینی و استفاده از فناوری و تکنولوژی نسل جدید از اهداف آموزش و پرورش است.  

شاخص وزارت آموزش و پرورش؛ آموزش برای اشتغال

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش ضمن تاکید آموزش برای اشتغال دانش آموزان در آموزش و پرورش، اظهار کرد: در حوزه کارآفرینی و اشتغال، بخش زیادی از دانش آموزان با توجه به آموزش‌هایی که در هنرستان‌ها تعلیم می‌بینند، وارد این حوزه می‌شوند. با توجه به شاخص‌های موجود در وزارت آموزش و پرورش، آموزش برای اشتغال مطرح است؛ اما دستگاه‌های متولی اشتغال و بخش خصوصی خارج از این پایه هستند. با نگرش به این که در شاخص‌های علمی و فناورانه بخش ۶ تعلیم و تربیت ۶ ساعت به حوزه علمی و فناوری اضافه شده است که در مسابقات جهانی، المپیاد‌ها و جشنواره‌های علمی می‌توان این شاخص‌ها را سنجید.

او حوزه‌های هوش مصنوعی و واقعیت‌های مجازی را تکلیفی بر دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت آموزش و پرورش دانست و بیان کرد: با راه‌اندازی دبیرخانه‌هایی که متناسب با این حوزه بوده، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی سعی دارد حوزه‌های هوش مصنوعی، واقعیت‌های مجازی و واقعیت افزوده را در جدول برنامه درسی بگنجاند. سند ملی هوش مصنوعی تکالیفی را که در تیر سال جاری بر عهده دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت آموزش و پرورش قرار داده و در بخش آموزش و پژوهش مصوب کرده است. شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز متناسب با آن تکالیف در حال انجام برنامه‌ریزی‌هایی برای جاری سازی این اسناد است. آیین نامه‌ها و شیوه نامه‌های مرتبط در بازه زمانی که قانون تعیین کرده است به دست سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی انجام خواهد شد.

مشارکت پارک فناوری پردیس و وزارت آموزش و پرورش در برنامه هفتم 

به گفته آذرکیش ۴ پژوهش‌سرای دانش آموزی که دارای ۱۲ قطب در راستای رشد و شکوفایی دانش آموزان در حوزه علم و فناوری هستند، فعالیت می‌کنند.

او گفت: دانش آموزان ما باید از تفکر و سواد رسانه‌ای، دیجیتالی و فناوری‌های نوین برخوردار باشند. در حال حاضر در سطح کشور ۷۴ دبیرخانه دروس کشوری در این حوزه داریم. تکلیف ماده ۸۹ وزارت آموزش و پرورش و پارک‌های علم و فناوری در برنامه هفتم این امکان را ایجاد کرده است که باید این ۲ مجموعه مشارکت‌هایی برای پیشبرد حوزه علم و فناوری داشته باشند. در حال حاضر در سراسر کشور این ارتباط به صورت پررنگ دیده می‌شود و برای نمونه، پارک فناوری پردیس سومین سال است که رویداد فناوری دانش‌آموزی دانوا را با هدف کشف استعداد‌های برتر و حمایت از طرح‌ها و ایده‌های دانش‌آموزان، با مشارکت آموزش و پرورش برگزار می‌کند.

مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارک علم و فناوری پردیس نیز با اشاره به فعالیت و مارکت این پارک در حوزه دانش آموزی گفت: چند برنامه در حوزه دانش آموزی در پارک فناوری پردیس وجود دارد که ۲ برنامه رویداد دانش آموزی دانوا و پارک فراموز به صورت مستمر برگزار می‌شوند. رویداد دانش آموزی دانوا در حوزه فناوری و نوآوری است که امسال سومین دوره آن برگزار می‌شود. سال گذشته بیش از ۳ هزار طرح ورودی ثبت شد که امسال پیش‌بینی می‌شود رشد قابل توجه‌ای داشته باشیم. این برنامه در قالب رویداد در یک زمان مشخص برگزار می‌شود و دانش آموزان از سراسر کشور در یک رقابت علمی شرکت و در نمایشگاه، محصولات خودشان را عرضه می‌کنند. از سال ۱۴۰۱، برگزاری رویداد فناوری دانش‌آموزان در پارک فناوری پردیس آغاز شد.

رشد شرکت‌های دانش‌بنیان در جهت آشنایی دانش‌آموزان با حوزه فناوری

او افزود: حوزه تخصصی برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی، برق و الکترونیک، مکانیک و ابزاردقیق، رباتیک، امنیت سایبری، سلامت و درمان، شیمی و مواد نوترکیب، صنایع نرم و خلاق، محیط‌زیست و حکمرانی از حوزه‌های برگزاری این رویداد هستند. آشنایی دانش‌آموزان با حوزه‌های مختلف فناوری می‌تواند در آینده به رشد شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کند. در رویداد پارک فراموز که آشنایی عملی با کاربرد‌های علم است، دانش آموزان مطالبی را که در دروس فیزیک، شیمی و علوم تجربی به صورت تئوری می‌خوانند،‌در پارک فناوری پردیس به صورت عملی آزمایش می کنند. پارک‌های فن‌آموز توسط یکی از مجموعه‌های دانش بنیان هم در مجموعه پارک فناوری پردیس و هم بیش از ۳۰ مجموعه در کل کشور ایجاد شده اند که در سنوات گذشته بیش از ۳ میلیون دانش آموز از این مراکز بازدید کرده اند.

رئیس پارک علم و فناوری پردیس ضمن بیان این که المپیک فناوری مختص برنامه‌های دانش آموزی نیست؛ گفت: رقابت‌هایی در حوزه امنیت سایبری، برنامه نویسی، هوش مصنوعی، رباتیک و پهپاد برگزار می‌شوند که ذیل المپیک فناوری هستند. در برنامه نمایشگاه بین المللی فناوری اینوتکس که اردیبهشت هر سال برگزار می‌شود، یک بخش دانش آموزی نیز وجود دارد. در حوزه جایزه مصطفی هم که رقابت نور مختص حوزه دانش آموززی است و در قالب جایزه مصطفی با همکاری پارک فناوری پردیس برگزار می‌شود. در طول سال تور‌های بازدید مستمر مدارس از پارک فناوری پردیس نیز از برنامه های این پارک است.