وضعیت اقتصادی ایران در لایحه بودجه ۱۴۰۴ / قیمت بنزین چه تغییری خواهد کرد؟

 لایحه بودجه سال آینده، در اولین روز از ماه میانی پاییز، با اعداد جدید به مجلس تقدیم شد. کارشناسان بر این باورند که این اعداد می‌تواند سیگنال‌هایی برای نرخ تورم، ارز، رشد اقتصادی و سایر شاخص‌های اقتصادی به همراه داشته باشد. با این حال، شرایط کنونی اقتصاد ایران، که با کسری بودجه ۸۵۰ هزار میلیارد تومانی روبه‌رو است، نشان‌دهنده یک ناترازی بزرگ اقتصادی است که می‌تواند کشور را به سمت رکود سوق دهد.

وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان، معتقد است تراز عملیاتی سال ۱۴۰۴، با احتساب موارد فرابودجه، کسری معادل ۱۸۰۵ همت را نشان می‌دهد. او افزود که هزینه‌های هدفمندی (تبصره ۱۴ با حدود ۸۰۰ همت) و تحویل نفت به نهادهای مختلف (۶۳۶ همت) در لایحه لحاظ شده و برآورد می‌شود که کسری واقعی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ همت خواهد بود. در ادامه، شقاقی‌شهری به بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۴ پرداخت.

سوال: لایحه بودجه که به مجلس رفت، از حیث منابع و مصارف کل کشور به ۱۱ میلیون و ۸۹۶ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این بودجه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ: منابع عمومی دولت به ۶۴۰۰ همت رسیده که نسبت به سال ۱۴۰۳، افزایش قابل توجهی داشته و بنابراین بودجه‌ای انبساطی به شمار می‌رود. اما در نظر داشته باشید که برخی احکام غیربودجه‌ای، مانند تبصره ۱۴ و تحویل نفت، به این رقم افزوده شده و بر این اساس سقف مصارف نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.

سوال: قیمت نفت در این لایحه ۶۳ دلار پیش‌بینی شده. آیا این رقم واقعی است؟
پاسخ: میزان تولید نفت ۳۷۵۰ هزار بشکه در روز و قیمت ۶۳ دلار برای هر بشکه نفت پیش‌بینی شده که با واقعیت‌های اقتصادی سازگار است. با توجه به نوسانات اخیر در قیمت نفت و کاهش تقاضا در سطح جهانی، این پیش‌بینی منطقی به نظر می‌رسد.

سوال: رئیس سازمان برنامه و بودجه عنوان کرده که قیمت بنزین در بودجه سال آینده تغییر نخواهد کرد. نظر شما چیست؟
پاسخ: به نظر می‌رسد دولت در اصلاح نظام یارانه‌های انرژی تعلل دارد. این تعلل منجر به انتشار اوراق بدهی بیشتر شده است و از نظر من، اصلاح نظام یارانه‌های انرژی باید در اولویت قرار گیرد تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.

سوال: در خصوص درآمدهای مالیاتی چه نظری دارید؟
پاسخ: درآمدهای مالیاتی در لایحه ۱۴۰۴ معادل ۱۷۰۰ همت پیش‌بینی شده که نشان‌دهنده رشد ۳۹ درصدی است. اما سهم مالیات از بودجه عمومی دولت به شدت کاهش یافته و به ۲۸ درصد رسیده که کمتر از سال‌های گذشته است. این وضعیت نشان‌دهنده ضرورت اصلاحات مالیاتی است.

سوال: کسری بودجه ۸۵۰ هزار میلیارد تومان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ: برآورد من این است که کسری واقعی به حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ همت می‌رسد. این رقم نشان‌دهنده چالش‌های بزرگ پیش‌رو است و لازم است دولت نسبت به این مسأله توجه جدی داشته باشد.

سوال: به نظر شما سیاست‌های ارزی در بودجه سال آینده به کدام سمت خواهد رفت؟
پاسخ: نرخ تسعیر کالاهای اساسی متناسب با نرخ تورم افزایش خواهد یافت، بنابراین شاهد تعدیل نرخ ارز خواهیم بود.

سوال: در نهایت، نظر شما درباره اثر این بودجه بر رشد اقتصادی و تورم چیست؟
پاسخ: هرچند بودجه عمرانی افزایش یافته، اما واقعیت این است که تأمین منابع آن نیاز به بررسی عمیق‌تری دارد. به طور کلی، لایحه بودجه ۱۴۰۴ به نظر نمی‌رسد که برای مهار تورم کافی باشد و احتمالاً با تورم بالایی روبه‌رو خواهیم بود. شرایط اقتصادی و سیاسی پیچیده، آینده روشنی را برای کنترل تورم و نرخ ارز نشان نمی‌دهد.