همشهری آنلاین – گروه سیاسی: جروزالم پست در گزارشی نوشت: آخرین باری که ایران در یک جنگ متعارف شرکت کرد و مجبور شد بهطور جدی از حریم هوایی خود دفاع کند، در جریان جنگ ایران و عراق در دهه۱۹۸۰ بود. بنابراین، ایران باید تا جایی که میتواند در دفاع سرمایهگذاری کند.
در بخشهای دیگری از این گزارش آمده است:
ایران در ۲دهه گذشته سامانه اس۳۰۰ را از روسیه خریداری کرده است. این قرارداد به سال ۲۰۰۷ باز می گردد، زمانی که ایران قراردادی ۸۰۰ میلیون دلاری برای این سیستم روسیه امضا کرد. ایران به دنبال دستیابی به ۴سامانه از این پدافندها بود.
قرار بود فناوری نظامی روسیه به ایران برتری نظامی بزرگی نسبت به همسایگان عرب خود در خلیج فارس بدهد که از هواپیماهای جنگی و پدافند هوایی پیشرفته آمریکایی استفاده میکنند – دفاعی که ایران طی سالها آزمایش کرده است.
الجزیره در سال ۲۰۱۵ خاطرنشان کرد که «برد و ردیابی پیشرفته سامانه اس۳۰۰ به ایران اجازه میدهد هواپیماها را در فاصله دوری از مرزهای خود تهدید کند». در آوریل ۲۰۱۶، گزارشی مدعی شد: «وزارت امور خارجه ایران دریافت موشک زمین به هوای دوربرد اس۳۰۰ را به عنوان بخشی از اولین گروه دفاعی تأیید کرد». الجزیره همچنین خاطرنشان کرد که در ماه آوریل، اسرائیل پایگاه نیروی هوایی ارتش در اصفهان را هدف قرار داد و بخشی از سامانه دفاع هوایی بردبلند اس۳۰۰ را منهدم کرد.
سامانه اس۳۰۰ از تعدادی اجزا تشکیل شده است. دارای پرتابگر و همچنین ۲سیستم راداری است. این بدان معناست که هر آتشبار اس۳۰۰ در واقع تعدادی وسیله نقلیه، رادار، پرتابگر و اجزای سازنده دارد. ایران پس از سال۲۰۱۵، ۴آتشبار از این پدافندها را از روسیه دریافت کرد. این آتشبارها شامل اس۳۰۰ نسخه پیامیو۲ و اس۳۰۰ نسخه پیامیو۱ بود.
گزارشی در سال ۲۰۱۶ در مؤسسه واشنگتن یادآور شد: حتی اگر سیستم ارتقا یابد، تواناییهای کمتری نسبت به نسخه پیامیو۲ (PMU-۲) دارد که در ابتدا تصور میشد تهران آن را بخرد، اما همچنان نشاندهنده یک تقویت بالقوه فوقالعاده برای شبکه پدافند هوایی کشور است.
گزارشها حاکی از آن است که هر کدام ۴پرتابگر و ۲رادار و سایر خودروهای پشتیبانی داشتند. همان گزارش میگوید که عکسها نشان دادند «آنچه به نظر میرسد، اجزای نیمه استتار شده، رادارهای جستجو و رهگیری Tin Shield ST۶۸U/UM و ۶۴N۶E Big Bird مربوط به نسخه قدیمیتر پیامیو۱ هستند.
در گزارشی در موسسه علوم و امنیت بینالملل آمده است که اس۳۰۰ برای دفاع از سایتهای هستهای در اصفهان و نطنز و همچنین فردو کلیدی است. گزارشها در پی این حملات حاکی از آن است که چندین سایت اس۳۰۰ در نزدیکی تهران و همچنین سایتهای رادار در مکانهایی مانند ایلام در ایران تحت تاثیر حملات قرار گرفتند.
این گزارش میافزاید: ایران دفاع هوایی بومی خود را دارد که به خوبی اس۳۰۰ است. ایران تعدادی سیستم داخلی دیگر نیز دارد. ایران قبلا سامانه پدافند هوایی باور۳۷۳ را به نمایش گذاشته است. این سامانه از موشک صیاد۴ استفاده می کند و ظاهرا میتواند هواپیما و سایر تهدیدات را ساقط کند.
در مقالهای در نشنالاینترست هم آمده بود: «۲رادار باور بر روی کامیونهای ۸چرخ ظفر حمل میشوند: یک رادار اسباند برای شناسایی هواپیما و یک رادار ایکسباند کنترل آتش با برد کوتاهتر اما دقیقتر که موشکها را به سمت اهدافشان هدایت میکند. هر ۲ ظاهرا رادارهای آرایهای با اسکن الکترونیکی فعال هستند که تشخیص آنها سختتر است و وضوح بالاتری دارند.» در همان مقاله گفته شد که این سیستم می تواند با اهدافی تا فاصله ۱۵۵ مایلی درگیر شود.
مقاله سال ۲۰۱۶ در انستیتو واشنگتن که به بررسی عرضه اس۳۰۰ روسیه به ایران پرداخته بود، گفته بود «برای پوشش موثر کشوری به بزرگی ایران، نیاز است تا ایران اس۳۰۰ها را با اس۲۰۰های اصلاحشده و موشکهای سطح به هوای رعد و و شاید با باور۳۷۳، سامانهای که ادعا میشود در ایران بر اساس طراحی اس۳۰۰ توسعه یافته است، ادغام کند. هدف کلی رادارها و سیستمهای مختلف این است که بتوانند صدها هدف را در برد ۲۰۰ تا ۳۰۰مایلی شناسایی کند و سپس اهداف را در برد ۱۰۰مایلی رهگیری کنند.
ایران همچنین سیستمهای دیگری را توسعه داده یا سیستمهای موجود را بهبود بخشیده است. ایران سامانهای با موشکهای مبتنی بر سامانه دفاع هوایی MIM-۲۳ هاوک ساخت آمریکا توسعه داد. این سامانه را مرصاد نامید و در دهههای گذشته با استفاده از موشکهای ساخت داخل با نامهای شلمچه و شاهین و همچنین نسخهای از موشک صیاد۲ به بهبود آن ادامه داد.
نسخه بعدی این سامانه مرصاد۱۶ نامیده میشود که کمین نیز نامیده میشود و یک سامانه دفاع هوایی کوتاه برد متحرک جادهای است.
ایران دارای انبوهی از سامانهها و موشکهای زمین به هوای دیگر است. موشک صیاد۱ که ایران از آن استفاده میکند از یک سامانه چینی به نام HQ-۲J ساخته شده است.
ایران همچنین اس۲۰۰ روسی دارد. ایران همچنین از سامانه ۱۵خرداد و همچنین سامانه کوتاهبردتر با منشا چینی HQ-۷ (CH-SA-۴) استفاده میکند.
ایران همچنین از سامانه تور-ام۱ روسیه استفاده میکند. ایران به اشتباه یک هواپیمای مسافربری اوکراینی را با استفاده از سامانه Tor M۱ در سال ۲۰۲۰ سرنگون کرد.
ایران همچنین سامانهای به نام تلاش را توسعه داد که از موشک های صیاد۲ و صیاد۳ خود استفاده میکند. این سامانه برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ رونمایی شد. تقریبا در همان زمان، ایران سامانه پدافند هوایی رعد را معرفی کرد که سپس سامانه دفاع هوایی سوم خرداد خود را از آن توسعه داد. ایران از سوم خرداد برای سرنگونی یک پهپاد بزرگ آمریکایی گلوبال هاوک در سواحل ایران در سال ۲۰۱۹ استفاده کرد. همچنین سعی کرد سوم خرداد را به سوریه در آوریل ۲۰۱۸ صادر کند. این سامانه به پایگاه تیفور (T۴) سوریه رسید اما در بدو ورود منهدم شد.
ایران در چند سال گذشته به دنبال افزایش توان دفاع هوایی خود بوده است. در فوریه (بهمنماه۱۴۰۲) ایران مدعی شد که یک سامانه موشکی جدید به نام آرمان و یک سامانه جدید پدافند هوایی به نام آذرخش را راهاندازی کرده است. آرمان با نام تاکتیکال صیاد نیز شناخته میشود، زیرا موشکهای به کار رفته در آن متعلق به کلاس صیاد۳ است. این سامانه قادر است اهداف را از فاصله ۱۸۰کیلومتری (۱۱۲مایلی) شناسایی کند و حداقل با ۱۲هدف در برد ۱۲۰کیلومتری (۷۴.۵ مایلی) به طور همزمان درگیر شود.
