خطرناک‌ترین آتشفشان خاموش جهان؛ آیا یک انفجار هسته‌ای می‌تواند غول‌دهانه یلواستون را فعال کند؟

یورو نیوز: در پارک ملی یلواستون در ایالات متحده غول‌دهانه‌ای آتشفشانی وجود دارد که زمین‌شناسان می‌گویند در زیر آن میلیون‌ها تن گدازه آماده فوران هستند.

این غول‌دهانه در زیر پارک ملی یلواستون، نخستین پارک ملی ایالات متحده، واقع شده و دو «اتاقک ماگمایی» مملو از سنگ مذاب را در زیر سطح زمین داراست.

یکی از این اتاقک‌ها حدود ۹۰ کیلومتر طول و ۴۰ کیلومتر عرض دارد و وسعت دیگری که عمیق‌تر است به حدود ۴٫۵ برابر اتاقک اول می‌رسد.

سال گذشته نیکلای پاتروشف دومین مرد قدرتمند مسکو و دبیر شورای امنیت وقت روسیه در اظهاراتی که به تهدید ایالات متحده تعبیر شد هشدار داد «واشنگتن که خود در خانه شیشه‌ای نشسته، به دیگران سنگ‌اندازی نکند»، چرا که «وقتی آتشفشان یلواستون فوران کند، تمام حیات در آمریکای شمالی از بین‌ خواهد رفت».

کنستانتین سیوکوف، رییس آکادمی ژئوپلتیک در روسیه، نیز پیش از آن تهدید کرده بود که مسکو می‌تواند «با انداختن تنها دو بمب اتمی روی آتشفشان یلواستون» آمریکا را به کلی نابود کند.

فوران این آتشفشان هرچند حیات را به طور کامل از بین نخواهد برد، با این حال مدل‌ها نشان می‌دهند که ممکن است حدود سه‌چهارم ایالات متحده را نابود کرده و تقریباً ۹۰ درصد از جمعیت در شعاع هزار کیلومتری را به کام مرگ بکشاند.

به طور طبیعی، چنین انفجار عظیمی تأثیرات بزرگی بر آب‌وهوا خواهد داشت؛ چرا که حتی فوران‌های کوچک‌تر نیز تغییرات دمایی و آب‌وهوایی داشته‌اند که در گذشته بر زندگی تأثیر گذاشته‌اند.

بنابراین اگرچه فوران این آتشفشان به نابودی بشریت منجر نمی‌شود، ولی قطعاً جامعه انسانی را به شدت تغییر خواهد داد و به تلفات جانی و آسیب‌های زیست‌محیطی عظیمی منجر خواهد شد.

آیا فعال کردن آتشفشان با بمب هسته‌ای شدنی است؟

علاوه بر سیاستمداران، در دنیای علمی تخیلی شاید چند نفری به این فکر افتاده باشند و این موضوع در نشریات زرد نیز بارها مطرح شده است. اما آیا به لحاظ علمی این ایده امکان‌پذیر است؟

رصدخانه آتشفشان یلواستون در مطلبی اختصاصی در این مورد می‌نویسد که اگر انفجاری هسته‌ای در یلواستون رخ دهد، تأثیر خاصی بر آتشفشان نخواهد داشت.

زلزله‌ها بسیار قوی‌تر از بمب‌های هسته‌ای هستند و حتی این‌ها نیز نتوانسته‌اند باعث فوران آتشفشان شوند.

برای مثال، زلزله ۲۰۱۱ در ژاپن با بزرگی ۹ ریشتر انرژی معادل حدود ۲۰۰۰ مگاتن داشت. در حالی که قوی‌ترین آزمایش هسته‌ای که تاکنون انجام شده تنها ۵۰ مگاتن انرژی تولید کرده است.

هرچند یلواستون زلزله‌ای به این شدت را تجربه نکرده است، با این وجود در گذشته شاهد زلزله‌هایی قوی بوده از جمله زلزله‌ای با بزرگی ۷٫۳ ریشتر که در سال ۱۹۵۹ در دریاچه هبگن رخ داد.

این زلزله به طور قابل توجهی قوی‌تر از هر انفجار هسته‌ای بود، اما فورانی را در آتشفشان ایجاد نکرد.

به طور خلاصه، انفجار یک بمب هسته‌ای در یلواستون تنها مناظر زیبای آن را نابود شده و حیات وحش آن را از بین می‌برد اما باعث فوران آتشفشان نخواهد شد. این موضوع به مثابه آن است که بخواهید با یک عطسه در اقیانوس، سونامی ایجاد کنید.

حتی اگر یکی از قوی‌ترین بمب‌ها در زیر زمین منفجر شود، بعید است که انرژی کافی برای شکستن سنگ‌های روی کالدرا (کاسه آتشفشانی) فراهم کند.

در آزمایش‌های هسته‌ای زیرزمینی نیز با وجود ایجاد امواج شوک‌زا، دهانه‌های کوچکی ایجاد شده است. برای مثال در عملیات «پلوشیر» در سال ۱۹۶۲، یک انفجار ۱۰۴ کیلوتنی در صحرای نوادا تنها یک دهانه به عمق ۹۷٫۵ متر ایجاد کرد.

راه‌های تئوریک برای ایجاد فوران آتشفشانی

روی کاغذ راه‌هایی برای ایجاد فوران وجود دارد. یکی از روش‌ها ترک دادن سنگ‌های روی اتاقک ماگما است تا گدازه‌ها بتوانند به سطح برسد.

راه دیگر، تزریق گاز و آب به اتاقک‌های ماگما است. برای مثال، تزریق آب می‌تواند باعث ایجاد فشار شود و احتمال فوران را افزایش دهد.

اما این‌ها همه فرآیندهای طبیعی هستند و در حال حاضر انسان‌ها هیچ وسیله‌ای برای ایجاد چنین نتایجی به صورت مصنوعی ندارند.

بنابراین افرادی که قصد تهدید دنیا با آتشفشان‌ها دارند، باید به دنبال الهام گرفتن از جای دیگری باشند.