سنگ‌نگاره‌های باستانی که «تبدیل انسان به حیوان» را نشان می‌دهند

فرادید| محققان با همکاری بزرگان بومی در آمازون کلمبیا، دریافتند این مجموعه حماسی از نقاشی‌های باستانی به بُعد معنوی پنهانی اشاره دارد که شمن‌ها می‌توانند با تبدیل شدن به حیوانات از آن عبور کنند. 

به گزارش فرادید، این آثار هنری شگفت‌آور، یک برون‌زدگی ماسه‌سنگی ۱۹ کیلومتری معروف به Serranía de la Lindosa را پوشش می‌دهند و دربرگیرنده‌ی ده‌ها هزار تصویر از انسان‌ها، حیوانات و موجودات اساطیری هستند که با رنگ اخرایی قرمز نقاشی شده‌اند. تصور می‌شود قدیمی‌ترین تصاویر در اینجا حدود ۱۱۰۰۰ سال پیش خلق شده باشند، اما حضور گروه‌های شبه‌نظامی در این منطقه تا سال ۲۰۱۶ مانع از کشف برخی از این مکان‌ها شده بود. 

محققان از سال ۲۰۱۸ با کمک بزرگان بومی جوامع محلی توکانو، دِسانا، ماتاپی، نوکاک و جیو، در مجموع شش سال تلاش کردند تا معنی و اهمیت این نقاشی‌ها را کشف کنند. به لطف همین همکاری بود که آن‌ها توانستند پیام‌های پنهان پشت این آثار هنری باستانی را تشخیص دهند. 

پروفسور جَمی هَمپسون، نویسنده این مطالعه، در بیانیه‌ای گفته: «نوادگان بومیِ هنرمندان اصلی به تازگی برای ما توضیح داده‌اند که نقوش این هنرهای صخره‌ای صرفاً بیانگر چیزهایی نیستند که هنرمندان در دنیای «واقعی» دیده‌اند. آن‌ها اطلاعات مهمی را در مورد نحوه ساختن، مشارکت و تداوم جهان‌های فرهنگی-اجتماعی تشریفاتی‌شده‌ی جوامع بومی توسط جوامع بومی جاندارپندار و منظرگرا، رمزگذاری و آشکار می‌کنند. »

همانطور که یکی از متخصصان تشریفات ماتاپی به نام اولدریکو به محققان توضیح داده، اگر می‌خواهید معنای تصاویر را بفهمید، باید آن‌ها را از منظر شمنی نگاه کنید. 

کیهان‌شناسی بومی آمازون مبتنی بر مفهومی است که انسان‌شناسان آن را آنیمیسم (جاندارانگاری) جدید می‌نامند که به موجب آن، کالبد فیزیکی هر موجود زنده را می‌توان به صورت یک «پوشش بیرونی» یا لباس تصور کرد که شکل انسانی خود را پنهان می‌کند. شمن‌ها برای تعامل با جوهر واقعی موجودات دیگر، به طور آیینی پوشش‌های سطحی خود را ریخته و وارد قلمروی معنوی می‌شوند که در آن مرزهای بین گونه‌ها محو می‌شود. 

برای مثال، شمن‌ها معمولاً به شکل جگوار مفهوم‌سازی می‌شوند، در حالی که در بعد فراطبیعی حرکت می‌کنند، جایی که می‌توانند به دانش و قدرت معنوی که حیوان زیر ظاهر فیزیکی خود پنهان می‌کند دسترسی پیدا کنند. 

محققان توضیح می‌دهند: «برای نمونه واژه‌ی دِسانایی yee هم به معنای جگوار و هم به معنای شمن است و نمونه‌های قوم‌نگاری متعددی در آمازون از متخصصان آیینی وجود دارد که به جگوار تبدیل شده‌اند.»

«استدلال ما اینست که هنر سنگ‌نگاری اینجا به متخصصان آیینی ربط دارد که درباره قلمروهای معنوی، دگرگونی جسمی و درهم‌آمیزی جهان‌های انسانی و غیرانسانی مذاکره می‌کنند.» گواه این تعبیر، تعداد زیادی صحنه از دگرگونی‌های ظاهری است که به موجب آن انسان‌ها دارای ویژگی‌های حیوانی می‌شوند. 

«افرادی از قبایل توکانو، دسانا، ماتاپی، جیو و نوکاک که ما را به مکان‌های هنرهای سنگ‌نگاری بردند، روی این تصاویر تأکید کردند و در مورد دگرگونی سیال میان حالات حیوانی و انسانی بحث کردند.» 

به گفته هامپسون، این همکاری باورنکردنی نخستین فرصتی بود که در آن، دیدگاه‌های بزرگان بومی درباره هنر سنگ‌نگاری اجدادشان به طور کامل در تحقیقات این بخش از آمازون گنجانده شده است. 

«انجام این کار، ما را قادر می‌سازد به سادگی به هنر از منظر یک فرد خارجی نگاه نکنیم. به ما امکان می‌دهد درک کنیم اینها هنرهای مقدس و آیینی در چارچوب یک کیهان‌شناسی جاندارانگارانه در مکان‌های مقدس خلق شده‌اند و همچنین تاکید می‌کند چگونه نظام‌های اعتقادی و اسطوره‌های بومی را باید جدی گرفت.»

مترجم: زهرا ذوالقدر