وقتی ماشه روایت‌ها کشیده می‌شود/بررسی واکنش کاربران به فعال‌سازی اسنپ‌بک

شبکه متعلق به سلطنت‌طلبان و براندازان با رنگ قرمز نمایش داده شده است. حجم فعالیت آن‌ها نشان می‌دهد که این جریان توانسته است بازنشرکنندگان خود را فعال کند و روایتش را در سطحی گسترده منتشر نماید. خوشه‌های کوچک‌تر قرمز نیز مکمل این جریان اصلی هستند .

در این خوشه حساب PahlaviReza با بیشترین بازنشر در مرکز قرار دارد و به‌نوعی رهبر نمادین این خوشه است. در کنار او، حساب‌هایی مانند IranNewsAgency0، Mosolchi، gohardaddy و ManotoNews نیز نقش تقویتی داشته‌اند. این ترکیب نشان می‌دهد که خوشه قرمز از هم‌افزایی میان افراد شاخص سلطنت‌طلب و رسانه‌های اپوزیسیون بهره‌مند شده است.

در نقطه‌ی مقابل، حامیان انقلاب با رنگ سبز در چند خوشه مختلف ظاهر شده‌اند. حامیان انقلاب به‌رغم تنوع در خوشه‌بندی، توانسته‌اند از نظر وزنی بالاتر از سلطنت‌طلبان ظاهر شوند. نکته مهم آن است که برخلاف سلطنت‌طلبان که بیشتر یک خوشه مرکزی واحد داشتند، جریان انقلابی در دو گروه پراکنده ولی نسبتاً متوازن حضور دارد.

گروه اول همان کاربران جریان‌ساز همیشگی جبهه انقلاب هستند که پیش‌تر نیز در موضوعات مشابه نقش محوری ایفا کرده‌اند. چهره‌هایی همچون «امیرحسین ثابتی»، «حمید رسایی»، «علی‌اکبر رائفی‌پور»، «سلمان معمار» و «حاج دوگین» از کاربران تأثیرگذار و جریان‌ساز این خوشه‌اند که با تولید محتوا و بازنشر گسترده، مسیر روایت‌سازی این گروه را هدایت می‌کنند.

گروه دوم اما از دل جریان اصلی جدا شده و به‌گونه‌ای فعالیت شبکه‌ای مختص به خود را پیش گرفته است. در این خوشه، کاربرانی عمدتاً ناشناخته مانند «رها بانو»، «مریم سلیمانی» و «فاطمه حسنی» نقش برجسته‌ای دارند. با این حال، نمی‌توان آنان را رهبران واقعی این جریان دانست؛ زیرا نشانه‌های پررنگی از فعالیت سازماندهی‌شده در این مجموعه وجود دارد و به نظر می‌رسد این افراد خود تحت هدایت یک شخص یا گروه بیرونی عمل می‌کنند.

در تفاوت مضامین مطرح شده دو گروه می‌توان گفت  گروه اول با رویکرد «امید و فرصت»، ماجرا را کوچک‌نمایی کرده و آن را فرصتی برای انسجام، خوداتکایی و اقتصاد مقاومتی معرفی می‌کند؛ در حالی‌که گروه دوم با رویکرد «خشم و حسابرسی»، فعال شدن اسنپ بک را نتیجه خیانت دولت روحانی و ظریف دانسته و بر بازخوانی خسارت‌های برجام و مطالبه محاکمه و حتی اقدامات تندتر چون خروج از NPT تأکید دارد. اما هر دو جریان در بی‌اعتمادی به غرب و نفی مذاکره هم‌نظرند.

منتقدان نظام و اصلاح‌طلبان در گراف با رنگ آبی مشخص شده‌اند. سهم آن‌ها اگرچه به‌اندازه سلطنت‌طلبان و حامیان انقلاب چشمگیر نیست، اما نشان می‌دهد که اصلاح‌طلبان و بدنه‌ی منتقد همچنان در میدان روایت‌سازی آنلاین نقش دارند، هرچند اثرگذاری بازنشر آن‌ها به نسبت محدودتر بوده است. جایگاه این جریان نشان می‌دهد که آن‌ها بیشتر به‌عنوان یک نیروی میانی ظاهر شده‌اند؛ نیرویی که نه توانسته است به‌صورت جدی در رقابت اصلی قطب‌ها (سلطنت‌طلبان و انقلابی‌ها) وارد شود و نه کاملاً به حاشیه رانده شده است.

در خوشه‌ی منتقدان نظام و اصلاح‌طلبان (آبی)، کاربری مانند «حسین دهباشی»  نقش محوری دارد. حضور او نشان می‌دهد که بخش عمده فعالیت این جریان به حساب‌های فردی و روشنفکری گره خورده است نه شبکه‌ای از رسانه‌های بزرگ.

جریان منافقین نیز با رنگ نارنجی در گراف حضور دارد. این جریان اگرچه نسبت به دیگران ضعیف‌تر به‌نظر می‌رسد، اما حضور متمرکز و متکی به حساب‌های رسمی و شناخته‌شده دارد. این موضوع نشان می‌دهد که منافقین عمدتاً از یک هسته‌ی ثابت و رسانه‌ای برخوردارند که نقش آن بیشتر برجسته‌سازی پیام‌های رسمی سازمان است تا ایجاد یک شبکه گسترده مردمی.

در این خوشه، حساب‌های رسمی همچون Maryam_Rajavi_P، Maryam_Rajavi و PMOIRAN  ستون اصلی را تشکیل می‌دهند. این تمرکز بالا بیانگر آن است که منافقین کمتر متکی به کاربران گسترده‌اند و بیشتر بر چهره‌های شاخص و رسمی تکیه دارند.