جهش بومی‌سازی در پتروشیمی اروند؛ الگویی برای تاب‌آوری صنعتی و استقلال فناورانه

به گزارش شمانیوز، شرکت پتروشیمی اروند در شرایطی که تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی تأمین قطعات و تجهیزات حیاتی صنعت پتروشیمی ایران را با چالش‌های گسترده‌ای مواجه کرده، با اجرای برنامه‌ای هدفمند در حوزه بومی‌سازی و بازسازی تجهیزات، نشان داده است که می‌توان با اتکا به توان داخلی، نه‌تنها چرخ تولید را متوقف نکرد بلکه مسیر توسعه فناورانه را نیز شتاب بخشید. این شرکت با اجرای پروژه‌های خلاقانه در بازسازی ولوهای فرسوده، طراحی و ساخت بیلوزهای حساس کنترل ولو و حتی بومی‌سازی تجهیزات پیچیده ارتباطی، توانسته است جایگاه خود را به‌عنوان یکی از محورهای تحول در تاب‌آوری صنعتی کشور تثبیت کند.

ولوها به‌عنوان قلب سیستم‌های کنترل جریان در فرآیندهای پتروشیمی، نقشی حیاتی در حفظ ایمنی و بهره‌وری خطوط تولید دارند. در مجتمع پتروشیمی اروند، ده‌ها ولو از برندهای معتبر اروپایی نظیر Tayco و Phoenix پس از سال‌ها بهره‌برداری دچار استهلاک شده و از مدار خارج شده بودند. در پاسخ به این چالش، طرح جامعی برای بازسازی و احیای ولوهای فرسوده با اتکا به توان داخلی طراحی شد.

دیگران چه می خوانند:

در این طرح، تیم‌های فنی با اجرای مهندسی معکوس، طبقه‌بندی انواع ولوها شامل Gate، Globe، Ball، Butterfly و Plug Valve و انجام تست‌های فشار و عملکرد، موفق شدند مجموعه‌ای از این تجهیزات را با تنها 25 تا 30 درصد هزینه خرید نو بازسازی کنند. این اقدام، علاوه بر صرفه‌جویی ارزی قابل توجه، منجر به افزایش عمر مفید تجهیزات، کاهش توقف‌های تولید و انتقال دانش فنی به نیروهای بومی شد.

چنین رویکردی تنها مختص اروند نیست؛ در جهان نیز غول‌های پتروشیمی مانند *BASF* آلمان و *SABIC* عربستان با اجرای برنامه‌های مشابه بازسازی هوشمندانه تجهیزات فرایندی، سالانه میلیون‌ها دلار در هزینه‌های نگهداری صرفه‌جویی می‌کنند. پتروشیمی اروند با اجرای موفق این طرح، عملاً گامی در راستای هم‌ترازی با الگوهای جهانی و تقویت اقتصاد مقاومتی برداشته است.

بومی‌سازی بیلوز؛ دستاوردی فناورانه در مسیر خودکفایی صنعتی

یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای پتروشیمی اروند، ساخت بومی بیلوزهای (آکاردئونی) مورد استفاده در ولوهای کنترلی و شیرهای اطمینان است؛ قطعاتی ظریف و دقیق که وظیفه جلوگیری از نفوذ سیالات خورنده به سیستم‌های داخلی را دارند و تا پیش از این، تنها از طریق واردات از کشورهای اروپایی و آسیایی تأمین می‌شدند.

در همکاری میان پتروشیمی اروند و شرکت دانش‌بنیان مشعل‌کاران متشکل از متخصصان دانشگاه دزفول، برای نخستین‌بار در کشور نمونه‌سازی و ساخت بیلوزها با موفقیت انجام گرفت. این اقدام با مهندسی معکوس یکی از بیلوزهای مورد استفاده در واحد کوره ناحیه 140 آغاز شد و در نهایت پنج نمونه جدید تولید شد که تمامی تست‌های عملکردی و فشار را با موفقیت پشت سر گذاشتند.

از منظر فنی، این پروژه نقطه عطفی در بومی‌سازی قطعات حساس فرایندی به شمار می‌رود؛ چراکه علاوه بر صرفه‌جویی ارزی چشمگیر، مسیر توسعه تعامل میان صنعت و دانشگاه را هموار کرده است. در واقع، پروژه بیلوز اروند نه‌تنها یک حرکت صنعتی، بلکه نمونه‌ای موفق از ایجاد هم‌افزایی میان دانش و صنعت در مسیر خودکفایی ملی محسوب می‌شود.

در مقایسه جهانی، کشورهایی نظیر هند و کره جنوبی نیز طی دهه اخیر با تمرکز بر تولید داخلی بیلوزها توانسته‌اند سهم واردات در صنایع پتروشیمی خود را تا بیش از 60 درصد کاهش دهند. ایران نیز اکنون با اجرای پروژه مشابه در اروند، در مسیر مشابهی گام برمی‌دارد.

بومی‌سازی تجهیزات ارتباطی؛ امنیت و پایداری در قلب فرآیند تولید

در ادامه مسیر بومی‌سازی، پتروشیمی اروند برای نخستین‌بار موفق به طراحی و ساخت داخلی تجهیز تقویت‌کننده اینترکام (25DVX02) شد؛ تجهیزی که نقش حیاتی در برقراری ارتباط میان کارکنان سایت و اتاق کنترل دارد. این دستگاه پیش‌تر به‌صورت انحصاری از شرکت خارجی Industronic خریداری می‌شد، اما به دلیل تحریم‌ها و کمبود قطعات یدکی، چندین ایستگاه ارتباطی از سرویس خارج شده بود.

با همکاری شرکت دانش‌بنیان نوید نصر مبین در استان خوزستان، تیم فنی اروند اقدام به مهندسی معکوس، رفع نواقص فنی و تولید نمونه عملیاتی این تجهیز کرد. فرایندی که طی شش ماه به نتیجه رسید و هم‌اکنون نمونه‌های تولید داخل با موفقیت در حال بهره‌برداری هستند.

اهمیت این پروژه در آن است که تجهیز 25DVX02 در سیستم‌های Paging واحدهای حساس از جمله EDC/VCM و PVC نقش کلیدی دارد و هرگونه اختلال در آن می‌تواند ایمنی فرایند تولید را تهدید کند. ساخت داخلی این تجهیز علاوه بر رفع وابستگی به تأمین‌کنندگان خارجی، موجب ارتقای تاب‌آوری صنعتی، کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش پایداری سیستم‌های ارتباطی شده است.

در سطح جهانی نیز صنایع پیشرفته مانند *Dow Chemical* و *LG Chem* با بومی‌سازی تجهیزات ارتباطی صنعتی، ریسک‌های امنیتی و تولیدی خود را تا حد زیادی کاهش داده‌اند. پتروشیمی اروند با تحقق این هدف در سطح ملی، به یکی از نمونه‌های موفق اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی و استقلال فناورانه تبدیل شده است.

پتروشیمی اروند امروز تنها یک مجتمع تولیدی نیست؛ بلکه به الگویی از «مدیریت تاب‌آوری صنعتی» در شرایط سخت تبدیل شده است. بومی‌سازی تجهیزات حیاتی، بازسازی هوشمندانه دارایی‌ها و اتکا به دانش بومی، مجموعه‌ای از دستاوردهایی را رقم زده که در مقیاس ملی و حتی منطقه‌ای قابل‌توجه است. این شرکت با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و دانشگاه‌ها، موفق شده زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی را تقویت و سهم داخلی‌سازی را به شکل چشمگیری افزایش دهد. تجربه اروند نشان می‌دهد که گذار از وابستگی به خوداتکایی نه در شعار، بلکه در عمل ممکن است؛ به شرط آنکه علم، صنعت و مدیریت در یک مسیر مشترک قرار گیرند.

جهش بومی‌سازی در پتروشیمی اروند؛ الگویی برای تاب‌آوری صنعتی و استقلال فناورانه